Diskuslar .::

Amazon yerlilerinin
kutsal yüzlü balıkları (CABEÇA AZUL) veya biz hobicilerin kral balıklar
diye adlandırdığımız bu muhteşem yaratıklar, akvaryum dünyasında özel
bir yere sahiptirler.
Günümüzde
akvaryum dünyasının en haklı şöhretine sahip diskuslar hakkında
düzinelerce kitaba rastlayabilirsiniz. Artık özel diskus ürünlerine
bile raflarda rastlamak mümkün. Diskus kulüpleri, diskus magazinleri,
diskus yemleri, ilaçları hatta t-shirtleri bile var.
Bu
makaleyi diskusları bütün yönleriyle anlatan bir makale olarak
görmeyin, bunun için bir kitap yazılması gerekir. Aslında bu, diskus
bakıcılarının, bu balıkların ne kadar enteresan, mistik bir tür
olduğunu açıklamalarını içerir.
Diskus
meraklıları, besleyicileri ve satıcıları arasında “özel bir dil”
oluşmuştur. Ayrıca bir başka şaşkınlık yaratan olay da bu kadar fazla
diskus çeşit ve sınıfının varolmasıdır. Bu nedenle gerekli bilgi ve
çeşitlere göre özelliklerin belirlenmesi gerekir. Bununla birlikte
ışıkla ilgili sorun halledilebilirse, sır çözülebilir. Diskuslarda
başarıya ulaşmak için yapmanız gereken sıradışı hiçbir şey yoktur.
Diskuslar doğada çok zeki balıklardır, sürüler halinde yaşarlar ve çok
doğurgan amazon balıklarıdır. Akvaryumcular tarafından bu tür ile
ilgili yapılan yanlışların başında, bu doğal ortamlarının sağlanamıyor
oluşu geliri ancak bu balıkların yaşadığı doğal ortam sağlanabilirse
başarı sağlanabilir.Gün boyunca onları tok tutabilecek gıdalar
seçilmelidir. Kendi sistemleri içerisindeki hastalık yaratıcı
organizmalarla savaş yeteneklerini sağlayacak olan ve onları
hastalıklardan, stresten uzak bir ortam yaratılmalıdır.
Diskusların
dünyasına girmeye karar veren hobicilerin ilk sorunu bu kadar fazla
çeşit rasından hangisini seçeceğidir. Doğal ortamda Symphysodan
aequifasciata ve Symphysodan discus olmak üzere iki yür bulunmaktadır.
Bu iki tür ayrıca kendi içlerinde birçok kola ayrılmıştır. Birçok
taxonomistler (yaşayan türlerin birbirleriyle ilişkilerini inceleyen ve
onları sınıflandıran kimseler) Symphysodan aequifasciata türünün
genelde çok az farklılıklar gösterdiğini belirlemiştir. Kahverengi
discus (Symphysodan a-axelrodi), Mavi discus (Symphysodan
a-haraldi) ve Yeşil discus (Symphysodan a-aequifasciata) doğal ortamda
serbestçe melezleşebilir ve beirli bir formdan daha fazla şekilde
ortaya çıkabilir. Bu aynı mekanlarda bulunma niteliği ve üreme
sımırlarının olmayışı melezleşme nesillerinin döllenmesinde verimlidir.
Klasik türlerin hepsi “Symphysodan aequifasciata” olarak
adlandırılabilir.
Gerçek
discus ya da Heckel discus (ilk discusun bulunması ile
isimlendirilmiştir) görüntü olarak fazla farklılık gösteremez. Vücut
boyunca merkeze doğru ilerleyen siyah çizgiler, kuyruk ve göz etrafında
da belirgin olarak görülebilir. Bu balıklar bazen Symphysodan
aequifasciata’larla birlikte aynı yerde görülebilir. Sonuçta doğal
olarak oluşan merkezler, aynı doğal ortamda, aynı çevreyi paylaşırlar.
Aslında bugünkü diskusların çoğu Heckel kanı taşımaktadır.
İktiyologların
da onaykadığı gibi aslında tüm discusların ortak adı Symphysodan
discustur (Heckel’in 1840’ta belirttiği gibi). Bu isim 1903’te
Pellegrinin tanımladığı “aequifasciata” isminin önüne geçmelidir.
“Turkuaz”
discuslar özel olarak mavi ve/veya kırmızı renklerin egemenliğinde
akvaryumda üretilmiş discus türleridir. “Mavi-turkuaz” deyimi genelde
mavi, “Kırmızı turkuaz” terimi kızıl kahverengi ile parlak kırmızı
renkleri tanımlar. Tabiki bu kalıplara uymayan çeşitler de bulunabilir.
Joe qarqas blue turkuaz discus gibi. İsimlerndirmelerde bazı terimler
de belirsizdir. Mesela parlak yeşildisk veya parıldayan mavidisk gibi.
Bu kelimelerin çoğu yabancı kelimelerden çevrilmiştir. Alman
yetiştiricilerin birçoğu parıltı veya parıldayan kelimelerini çok
kullanırlar. Tabiki bu sıfatlar balığın temel rengini ifade etmez.
Türlerde spesifik renkler “cobalt” ve “gökmavi”dir ve belirginliği
ifade ederken ikileme düşülebilir. Örneğin; Mr.Lo Wing Yat’ın mavi
diamond türünde gövdedeki bandlar yok gibidir, renkler yüksek
kontrastlı, turkuaz mavidir. Gr. Edvard Schmid Focke ise bu türü
anlatırken parlak mavi veya yoğun parlak mavi sıfatını kullanmıştır.
Dolayısıyla yetiştiricilerin balıklarına taktığı isimler karışıklık
yaratabilir. Yetiştiriciler kullndıkları teknikler hakkında bilgi
vermek istemezler. Genel olarak aynı türü aynı özelliklerde üretmek te
imkansızdır. Birçok yavru ebeveynlere benzemeyebilir.
Diğer
akvaryum balıklarına nazaran diskuslarda, üretici ve dağıtıcılar
konusunda bazı problemler yaşayabilirsiniz. Diskusun istenilen özellik
ve kalitesi arttıkça, üretici bu isteği karşılayamayabilir. Bazı
nalıkların diğerlerinden üstün olduğu kesindir, tabi ki en iyisi pahalı
olacaktır. Diskus temin edebileceğiniz ilk kaynağınız yerel
akvaryumculardır. Birçok dükkan üretici ve ihracatçılarla temas
içindedir. Eğer akvaryumcunuz bunu size sağlayabiliyorsa, yakınınızdaki
bir yerden almak avantajlıdır. Mereklıları veye yetiştiricileri ile
buralarda karşılaşmanız muhtemeldir. Böyle gruplar içerisinde diskuslar
hakkında bilgi alabilir, güvenilir ve gerçek bilgilere sahip olabilir,
hatta diskuslrın kalitesini tartışabilirsiniz.
Bu
hobi organizasyonları, uluslararası gruplar tarafından da
gerçekleştirilmektedir. International Discus Association ya da North
America Discus Society bunlardan birkaçıdır. Bu organizasyonlar yeni
başlayanlara yardım etmek, özel türlerin buunması, diskus kültürünü
yaygınlaştırmak için, sizlere yardım etmekten kaçınmayacaklardır. Sizin
tarafınızdan belirli bir türün ilginizi çekmesi ve çeşitlerin
ilginçliği ile seçme işlemlerine başlamış sayılırsınız. Eğer bir
üreticiden diskus siparişinde bulunduysanız, o dağıtıcınız
güvenilirliği ve referanslarına inanıyor olmalısınız. Yeni başlayanlar
için 5 cm veya daha büyük bir diskus siparişi düşnülmelidir. Mümkün
olduğunca düzensiz pullar, ağız tarafındaki kusurlar gibi
olunsuzluklardan kaçınılmalıdır. Çünkü bu, sizin bu işe başlarken ilk
adımınız ve mükemmel olmalıdır.
Akvaryumcularda
genelde her büyüklükte diskus bulunur. Siz sadece 5 cm veye daha küçük
boyutta dağıtımını yapanlardan kaçının. Diskuslar 7,5 cm’ye
geldiklerinde, görüntüleri için gerekli olan kısmı eksiksiz tamamlamış
demektir.
Diskusun
gözleri berrak olamlı, bakıcısı yaklaştığında yemek için atılmalıdır.
Çok aç oldukları zaman alınlarındaki yatay band çizgisi yerini kafa
iskeletinin şekline bırakır. Dışkısı siyah, beyaz değil, yapışkanımsı
olmalıdır. Soluma her iki solungaçtan ve saniyede bir kez atmalıdır.
Eğer solungaçlardan biri çalışıyorsa, bu gill fluke (Dactylogyrus)
denilen bir tür solungaç paraziti hastalığına işarettir. Derisi koyu
renkli, lekeli ve buğulu bir görüntüde olmamalıdır.
Genel
olarak bir diskus orta kahverengi renkte, bazı mavi çizgilerden oluşur.
Gözünün çevresinde ve “caudal peduncle” çevresi koyu renkli bir bantla
çevrilidir. Geriye kalan diğer 7 band şekli diskusunuz hakkında bize
bilgi verebilir. Bantlarda olağan dışı bir görüntü balığınızın hasta
olduğuna işarettir. Eğer akvaryumunuz yeteri kadar aydınlığa sahi
değilse, diskusarınızı orjinal renkte görebilmeniz için, yeterli ışık
kaynağını 45* lik bir açıyla yerleştirmeniz gerekmektedir. Yeni
başlayanlar, parlak mavi, küçük boyutta, parıldayan kırmızı gözlü
yetişkinlerden kaçınmalıdır.
Hormon
uygulanmış diskuslar, yetişkin görünümünde olabilirler hatta bu onların
tecrübesiz birine satılmasını kolaylaştırabilir. Hormonlar bu diskuusn
geleceğini ve doğurganlığını kötü yönde etkileyecektir. Hormonlar mavi
rengi belirginleştirmek için kullanılır. Bu kırmızı renklerde diyet
kullanılarak ya da su kimyası ile doğal olarak elde edilebilir.
Bazı
genç balıkların doğuştan kırmızı irise sahip olduğu görülmektedir. Bu
tamamen genetiktir. Fakat bir uyarıda bulunmalıyız, genç diskus bu
renge çok kolay sahip olabildiği kadar, bir o kadar da bunu çabuk
kaybedebilir. Anne-babası veya diğer soyundakileri izleme imkanı eğer
varsa, balığın bu konuda izleyeceği aşamalar önceden bilinebilir.
Sert
ve alkaline sularda yetiştirilmiş diskusları satın almaktan kaçının.
Sert sular erkek diskusun sperm yollarında kalsiyum atıklarının
oluşmasına yol açar ve üremeyi kısmi olarak ya da tamamen
engelleyebilir. Ph derecesi normalin üzerinde olan sularda yetiştirilen
diskuslar yavaş büyür, besinleri faydalı bir şekilde kullanamazlar.
Besinlerin eksikliği hastalıklara yol açabilir ve yeni ortamlara
alışmasında zorluk yaratabilir. Doğal su koşulları sağlanmadığında
hastalık problemlerinin oluşumu hatta diskusunuzu kaybetmeye varan
sorunlarla karşılaşabilirsiniz. Diskus alırken diğer dikkat etmeniz
gereken husus kaç tane diskus alacağımız ve bu grup içinden hangisinin
seçeceğimizdir. Diskuslar “cichlid” familyasındandır ve tam olarak
büyüdüklerinde 17,8-20,3 cm olurlar. Dişi diskuslar yaklaşık 17 cm’yi
geçmez ve 1/3 kadar daha küçük olurlar. Dişiler ilk döllenme
başlayıncaya kadar büyümeye devam ederler ve 10 aylıkken ilk yumurtalarını bırakabilirler.
11-12
ay en ideal süreçtir. Dişi ne kadar iri olursa, o kadar fazla yumurta
bırakır. Erkek diskus çok küçük olduğu zaman yeterli sperm
salgılayamaz. Bir balık için 30 litre kadar su yeterli olacaktır.
Akvaryumun temizliği kısmi su değişimleriyle sağlanabilir. Eğer ufak
balıklar ve faydalı olmayacak türlere sahipseniz akvaryumunuzu dört
katögeriye bölmeniz gerekmektedir.
1. Kategori; ufak ve verimsizler,
2. Kategori; 2 tane en iri ve güzel renkli balıklar,
3. Kategori; en küçük 2 dişi,
4. Kategori; 2 tane orta boy.
Aslında
güvenilir üretici ve dağıtıcılar zaten verimsiz olanları ayırır. 10-15
cm kategorisindeki diskuslar en ideal renk ve vücut formuna sahip
olanlardır ve çiftleşmeleri de bir o kadar elverişlidir. Renkleri daha
belirgin, daha iri, besili, güçlü yüzgeçlere sahip yavrular dünyaya
getirmek için idealdirler.
Böyle
balıklr tabi ki diğerlerine nazaran biraz daha pahalıdırlar. Bu
balıklar damızlık olarak kullanılır, çiftleşme gerçekleştikten sonra bu
balıklar daha sonraki üreimler için ayrılırlar. Üreme yönünden zengin
çiftler astronomik rakamlara alıcı bulabilir. Bu türlere
akvaryumcularda rastlamak pek münkün değildir.
Yeni
başlayanlar için vahşi olarak avlanmış diskusların satın alımı sorun
yaratbilir. Baz türler düşük miktarda da olsa iç organlarında veya
solungaçlarında parazit taşıyabilir. Vahşi bir diskus yakalanması ve
nakliye işlemleri sorun yaratabilir ve bu durum da patojenlerin üremesi
için elverişlidir. Akvaryumda yetiştirilen diskuslar daha az sinirli ve
aceleci değildir. Davranış şekilleri ve yetenekleri, genç diskusların
akvaryumda yetiştirilmesine bağlo olarak değişebilir. 1991-1992 kış
sezonunda, en son 1986’da görülen “diskus plaque” sendromu tekrar
Brezilya’da ortaya çıkmıştı ve birçok diskusun ölümüne sebep olmuştu.
Bunun bir daha nüksetmesini tabiki kimse istemez. Bir dahaki sayıda
görüşmek üzere tüm diskus hobicilerine başarılar.