Koyunların sınıflandırılması
6.1. Yararlanma yönüne göre sınıflandırma
6.2. Kuyruk yapısına göre sınıflandırma
6.3. Yapağı özelliklerine göre sınıflandırma
6.4. Kaynakça
Bugün dünyada var olan ve çeşitli amaçlarla yetiştirilen çiftlik
hayvanları önce ayrı türler halinde gruplara dağıtılmakta ve sonra her
hayvan türü içinde birbirinden oldukça farklı ırklar meydana gelmiş
bulunmaktadır. Bizim konularımız daha çok ırklarla ilgili
bulunduğundan, ırkların sınıflandırılmasını ele almakta ve bunun
üzerinde durmaktayız.
Çiftlik hayvanları içinde hiçbir türde koyunlarda olduğu kadar fazla
sayıda ırk meydana gelmemiştir. Evcil koyun dünyanın çeşitli
bölgelerinde meydana getirildiğinden çeşitli coğrafi bölgelerde özel
amaçlarla yetiştirilen koyunların. dünyanın başka yerlerinde
yetiştirilen koyunlardan farklı oldukları düşüncesi insanların
kafasında yer etmiştir. Gerek bu düşünce ve gerekse koyunlardan elde
edilmek istenen verimler bakımından yetiştirilmeye verilen yön ve bu
yönde sürekli seleksiyon çeşitli koyun ırklarının meydana gelmesine
neden oldu. Öncellikle bölgelerin doğal ve ekonomik koşullarında
yetiştiricisine daha çok kazanç sağlayacak yeni koyun tiplerinin elde
edilmesi çalışmaları sürdürülmektedir. Halen dünyada varolan 200’den
fazla koyun ırkının büyük bir kısmı ekonomik olarak fazla bir önem
taşımamaktadır. Dünya koyunculuğunun yüzde dördünden fazlası tanınmış
ve önemli 16 ırka dayanmaktadır.
Koyunların sınıflandırılması bilinen koyun ırklarının çeşitli gruplara
ayrılması için değişik sistemler uygulanmaktadır. Bu sınıflandırmalarda
dayanılan esaslardan biri koyunlardan yararlanma yönüdür. Bundan başka
kuyruk yapılarına ve yapağı örtülerine göre koyunlar şöyle
sınıflandırılabilir:
6.1. Yararlanma yönüne göre sınıflandırma
[Konu Başlığı] [Sonraki Konu]
Yapağı koyunları
Süt koyunları
Kürk koyunları
Yerli koyunlar (kombine verim yönlü)
Yararlanma yönüne göre koyunların sınıflandırılması ve bu ölçü içinde
incelenmesi oldukça benimsenen ve kolaylık sağlayan bir sistemdir.
Çünkü koyunculukta her şeyden önce yaşanan koşullar içinde hangi verim
yönüne uygun bir ırkın yetiştirileceği konusu üzerinde durulur ve bu
nokta ilk adımı oluşturur.
6.2. Kuyruk yapısına göre sınıflandırma
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]
Kuyruk yapısı ve kuyruk özellikleri kuşaktan kuşağa sürüp giden ırk
karakterleri olduğundan sınıflandırmada oldukça değişmez bir ölçü
olarak kabul edilebilir. Ancak çeşitli amaçlarla ince ve kısa kuyruklu
koyunların ve hatta bunların yağlı kuyruklularla karışmaları,
melezlemeye uğramaları ve yeni kuyruk formlarının ortaya çıkması, bu
yönden yapılacak sınıflandırmada güçlükler ortaya çıkarmaktadır. Kuyruk
yapılışlarına göre Pallas, koyunları sınıflandırmayı düşünmüş ve bu
düşünce daha sonra başka araştırmalar ve özellikle Natusius tarafından
biraz değiştirilerek şu şekli almıştır.
Kısa Kuyruklu Koyunlar: Kuzey Avrupa’daki kısa kuyruklu koyunlar ve Marş koyunları.
Oyluğu yağlı koyunlar: Kazak. Kalmuk ve Hisar koyunları.
Yağlı kuyruklu koyunlar: Karaman, Dağlıç, İvesi, Karagül ve benzeri koyunlar.
Yağsız uzun kuyruklu koyunlar: Merinos, Kıvırcık ve benzeri diğer koyunlar.
Baş rengine, boynuz durumuna yada meydana geldikleri bölgenin
topoğrafik durumuna (dağlık yada ovalık oluşuna) göre de koyunların
sınıflandırılması üzerin durulmuş ancak, bu sistemler her bakımdan
amaca uygun olmamış ve benimsenmemiştir.
6.3. Yapağı özelliklerine göre sınıflandırma
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]
Köy deyince akla herşeyden önce yapağı örtüsü geldiğinden bugünkü yünlü
dokuma endüstrisi büyük ölçüde koyunlardan elde edilen yapağıya
dayanmaktadır. Bu bakımdan koyunların sınıflandırılmasında üzerinde
durulan önemli bir sistem de yapağı örtüsüdür. Bu sistem her ne kadar
ilk sırada yapağı örtüsüne dayanmakta ise de. yapağının tipi dolaylı
olarak koyunun vücut yapısını. el verimini ve diğer verimlerini de
etkilemektedir.
Yaptığı tipine göre koyunları şu şekilde sınıflandırmak olasıdır:
İnce ve bir örnek yapağı tipi: Merinos, Ramhouillet
Orta ince yapağı tipi: Cheviot. Dorset, Hampshire. Southdown Suffolk
Uzun yapağı tipi: Cotswold, L.eicester,Lincoln,
Melez (Corosshred) yapağı tipi: Columhia, Coricdale, Panama. Targhee
Halı kilim tipi yapağı: (Kaba-karışık) Black faced. Asya-Afrika yerli koyunları, Türkiye yerli koyunları
Kürk tipi: Karagül
Kıl koyunları: Kamerun koyunu. Niger koyunu. Senegal koyunu
Görülüyor ki. koyunların sınıflandırılmasında yararlanma yönü en çok
akla uygun ve pratik bir yol olarak karşımıza çıkmaktadır. Yapağı
örtüsüne göre yapılan sınıflandırmada büyük ölçüde yararlanma yönü
anl..... gelmektedir. Bu nedenledir ki, dünya yüzünde var olan yabancı
koyun ırkları ve Türkiye yerli koyunların ele alıp incelemek için,
yararlanma yönüne göre koyunların tiplere ayrılması sistemini
izleyeceğiz. Biz burada yapağı tipi koyun ırkları ile yapağı et tipi
koyun ırklarını aynı grup içinde iki ayrı bölüm halinde inceleyeceğiz.
Anasayfa 
