Kaplumbağalarda erkeklerle dişileri ayıran en önemli özellikler; Dişilerde
kloaka kuyruk kökünde son bulur, erkeklerde kuyruk dişilere göre daha uzun ve
kalındır. Çiftleşmeyi kolaylaştırabilmek için karın altı kabuğu erkeklerde daha
kuvvetli ve içe doğru çöküktür. Erkeklerde ön bacak tırnaklarından bir tanesi
dişiyi çiftleşme anında kavrayabilmek için daha uzundur.
Hayvanat bahçesi gibi yerlerde cinsiyet tayini kan analizleriyle yapılmakta
hayvanın dişi ve erkek olduğu öğrenilmektedir. Kandaki Östörojen ve Testesteron
hormonları seviyelerine bakılır.
Kaplumbağaların Yumurta ve Kuluçka Zamanı Yumurtadan yavru çıkma süreleri 2-3 ay sürmektedir. Testusdo gracea (Tosbağa)
kaplumbağalar 2-3 cm boyunda 6-12 adet yumurta yaparlar. Tatlı su kaplumbağaları
ise 3-12 beyaz uzun şekilli yumurta yaparlar. Yavrular ise 2-3 ay süre sonra
yumurtadan çıkarlar. Kaplumbağaların tüm çeşitleri yumurtalarını toprağa
bırakırlar. Kara ve Tatlı Su kaplumbağaları yaşadıkları doğal çevrede uygun bir
ortamı seçerek eştikleri çukurlara yumurtlarlar ve üzerini toprakla örterler.
Deniz kaplumbağaları hayatlarının çoğunu denizde geçirdikleri için Dünyanın
belirli kumsallarında kıyıya çıkarak; kumsalda eştikleri çukurlara yumurtlarlar.
Genelde bu işlemi de geceleri yaparlar.
Sürüngenlerin cinsiyetlerinin belirlenmesinde kuluçka dönemi çevre ısısının
etkili olduğu yönünde bir çok araştırma yapılmıştır.
Ülkemizin Akdeniz ve Ege kıyılarında deniz kaplumbağalarının yumurtalarını
bıraktıkları dünyaca ünlü kum plajları bulunmaktadır. Dalyan, Dalaman, Fethiye,
Patara, Kumluca, Belek, Kızılot, Demirtaş, Gazipaşa, Göksu Deltası, Kazanlı,
Akyatağan, Samandağ gibi bölgeler deniz kaplumbağalarından Caretta Caretta ve
Cheloniamydas'ın ana vatanlarıdır.
Çiftleşme isteği mevsimine bağlıdır. Tropik ve subtropik iklim koşullarına göre
değişiklik gösterir. Ayrıca dış ortam koşulları da bu olayı etkilemektedir.
Genelde kaplumabağalar nisan ayının başından, mayıs ayının sonuna kadar
çiftleşirler. Bu dönemde günlerin uzun olması ve güneş ışığının fazlalığı önemli
rol oynamaktadır. Ultraviyole ışınların, kaplumbağaların yaşamlarındaki
çiftleşme ve yumurtadan yavruların çıkması gibi fizyolojik olaylara etkisi
oldukça fazladır. Dişiler çiftleştikten sonra spermi 4 yıl gibi süre ile
saklayabilirler.