ürkiye sınırları içerisinde bir çok sürüngen türü varlığını sürdürmektedir. Bunlarin bir kısmını engerekler oluşturur.
Ülkemizde bulanan bu nadir türleri kısa kısa tanıtarak birazda olsa bu
güzel topraklarda ne tür zenginlikerin varlığını sürdürdüğünü bilmenizi
istedik.
Boynuzlu Engerek (Vipera ammodytes )Boynuzlu engerek (Vipera ammodytes), Viperidae
(engerekgiller) familyasından sırt bölgesinin rengi genel olarak gri,
sarı ve kahverengi renkli engerek türü.
"Boynuzlu" denmesinin nedeni burun ucunun gergedan
boynuzu gibi küçük ve yukarıya doğru olmasından. Sırtta ayrıca koyu
kahverengi, baklava deseni benzeri zikzak desenler bulunur. beneklerin
ortası kenarlara göre daha açık olur. Kuyruğun uç kısımları genç
bireylerde sarımsı pembe renkli olur. Başın üst kısmında küçük ve
belirgin benekler bulunur.
karın bölgesi sarımsı beyaz ve küçük benekli olur.
Genel olarak küçük kemiriciler, avlayabildikleri kuşlar, diğer yılan
türleri ve kertenkeleler başlıca besinlerini oluşturur. Kemiricileri ve
kuşları zehirleyip öldürerek, diğerlerini canlı olarak yerler.
Kemiricilerle beslendikleri için yararlıdırlar. Hareketleri oldukça
yavaştır. Eylül-Ekim'den Mart-Nisan'a kadar kış uykusuna yatarlar.
İlkbaharda çiftleşen dişiler, Ağustos ayında 5-14 kadar yavru
doğururlar. Boyları genel olarak 50-60 cm (erkekler en fazla 90 cm)
kadar olur.
Türkiye'de kumlu yerlerden daha çok küçük boylu bitkilerin altlarında,
orman açıklıklarında, çalılık ve taşlık yerlerde yaşarlar. Yüksekliği
2000 metreye kadar olan yerlerde bulunabilirler.
Trakya, Batı, Kuzeydoğu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde habitatın uygun olduğu alanlarda dağılım gösterirler.
Baran engereği (Vipera barani) Baran engereği (Vipera barani), engerekgiller (Viperidae) familyasından Türkiye'de endemik olan bir engerek türü.
Sırt bölgesinin rengi genel olarak
siyah ya da grimsi kahverengi. Kuyruk ucu sarımsı. Bazen sırt biraz
açık renkli olur. Bu halde benekler zikzaklı olur. Genel olarak küçük
kemiriciler, kertenkeleler ve çeşitli omurgasız hayvanlarla
beslenirler. Kemiricilerle beslendikleri için yararlıdırlar. Boyları 55
cm kadar olur.
Kısa boylu bitkilerin altında, taşlık yerlerde yaşarlar. Yüksekliği 400 metreye (bilinen) kadar olan yerlerde bulunabilirler.
İsmini Türkiye'nin önde gelen herpetologlarından Prof. Dr. İbrahim Baran'dan almaktadır.
Sakarya'da, Torosların Silifke civarındaki yerlerde habitatın uygun olduğu alanlarda dağılım gösterirler.
Kafkas engereği (Vipera kaznakovi)
Kafkas engereği (Vipera kaznakovi),
engerekgiller (Viperidae) familyasından sırt bölgesinin rengi genel
olarak siyah, gri, sarı ve kırmızı renkli bir engerek türü.
Sırtın büyük bir bölümünü kaplayan
ve baştan kuyruğa kadar uzanan zikzaklı bir şerit bulunur. Bu şerit
bazen parçalı halde de olabilir. Vücudun yan tarafları küçük benekli ya
da noktalı olur. Beyaz benekli olan karın bölgesinin rengi, siyah ve
tonlarında olur. Genel olarak küçük kemiriciler, kertenkeleler ve
çeşitli omurgasızlarla beslenirler. Kemiricilerle beslendikleri için
yararlıdırlar. Boyları genel olarak 50-60 cm kadar olur.
Ormanlık yerlerin taşlık
bölgelerinde yaşarlar. Rutubeti yüksek olan yerleri severler.
Yüksekliği 2000 metreye kadar olan yerlerde bulunabilirler.
Ülkemizde sadece Hopa (Artvin) civarında habitatın uygun olduğu alanlarda yaşarlar.
Koca engerek (Macrovipera lebetina)
Koca engerek (Macrovipera lebetina), engerekgiller (Viperidae) familyasından bir engerek türü.
Sırt bölgesinin rengi genel olarak
grimsi kahverengi ve bu rengin tonlarında olur. Sırtta bazı yerlerde
birleşik koyumsu benekler (bazen belirsiz) bulunur. Bunların yanında
(sırtın ortalarında) kenarları koyu renkli, iç kısımları tuğla
kırmızısı ya da sarı renkte beneklerde bulunur. Başın üst kısmında
bazen küçük siyah benekler bulunabilir. Kuyruk ucu sarımsı. Beyazımsı
ya da pembemsi olan karın bölgesinde nokta halinde siyah benekler
bulunur.
Genel olarak fare gibi küçük
kemiriciler, kertenkeleler, kuşlar, yılanlar ve çeşitli omurgasız
hayvanlarla beslenirler. Kemiricilerle beslendikleri için
yararlıdırlar. Avlarını sabahın erken saatlerinde ya da geceleyin
avlarlar. Yemeden önce zehirleyerek öldürürler. Hareketleri oldukça
ağır olan bu hayvanlar gündüzlerini daha çok dinlenerek geçirirler.
Genel olarak canlı doğururlar (5-7 kadar). Bazı bölgelerde de
yumurtlarlar (4-7 kadar). Yumurta 1 ay içinde açılır. Boyları 150 cm
kadar olabilir.
Ovalarda, taşlık yerlerde, terk
edilmiş evlerde, harabelerde, bahçelerde ve tarlalarda yaşarlar.
Yüksekliği 1500 metreye kadar olan yerlerde bulunabilirler.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da, Doğu
Akdeniz bölgesinde habitatın uygun olduğu alanlarda dağılım gösterirler
ve Türkiyenin zehri en ölümcül yılanları olarak bilinirler.
Çayır engereği (Vipera ursinii)
Çayır engereği (Vipera ursinii),
engerekgiller (Viperidae) familyasından sırt bölgesinin rengi genel
olarak soluk kahverengi, grimsi, sarımsı ya da açık yeşil olan bir
engerek türü.
Sırtta baştan başlayıp kuyruğa kadar
devam eden, zikzaklı ya da dalgalı koyu renkli bir şerit bulunur. bu
şeridin kenarları iç taraflarına göre daha koyu renkli olur. Vücudun
yan taraflarında da baştan kuyruğa kadar uzanan koyu benek sıraları
bulunur. Baş kısmında iki tane büyük benek bulunur. Karın bölgesin
sarımsı beyaz ve bunun üzerinde küçük siyah noktalar bulunur. En çok
yedikleri besin çekirgedir. Bunun yanında diğer böcekleri ve az olarak
da kertenkeleleri ve küçük kemiricileri de besin olarak alırlar. Kaya
ve taş altlarında, kemirici hayvanların yuvalarında kış uykusuna
yatarlar. Dişiler yazın sonlarına doğru (bir defada 10 kadar olmak
üzere) doğururlar. Yeni doğan yavrular 13-14 cm kadar olur. Boyları
40-50 cm kadar olur.
Genel olarak açık yerlerin, taşlık
ve otluk bölgelerinde yaşarlar. Ormanlık ve ağaçlık yerlerde az da olsa
bulunabilirler. Yüksekliği 3000 metreye kadar olan yerlerde
bulunabilirler.
Kuzeydoğu Anadolu'da ve Akdeniz
Bölgesinde sadece Elmalı (Antalya) civarında habitatın uygun olduğu
alanlarda dağılım gösterirler.
Şeritli engerek (Vipera xanthina)
Şeritli engerek (Vipera xanthina),
engerekgiller (Viperidae) familyasından sırt bölgesi genel olarak kül
renginde ya da grimsi kahverengi bir engerek türü.
Sırtta, baştan kuyruğa kadar uzanan
siyah ya da koyu kahverengi büyük benekler bulunur. Bu benekler bazen
birleşip baklava desenli, dalgalı ya da zikzaklı bir şerit oluşturur.
Vücudun yan taraflarında da bir benek sırası bulunur. Başın üzerinde
küçük siyah benekler ve arka kısmından yanlara doğru sarkan iki büyük
siyah benek bulunur. Siyah renkli şakak bandı da açıkça görülür.
Karın bölgesi sarımsı beyaz ve
üzerinde küçük siyah noktalar bulunur. Genel olarak küçük kemiriciler,
diğer yılanlar, kertenkeleler ve kuşlarla beslenirler. Kemiricilerle
beslendikleri için yararlıdırlar. Gündüzleri oyuklarda ve taş
altlarında saklanan bu hayvanlar, avlanma işlerini gece yaparlar.
Kendilerini koruma amaçlı saldırabilirler. Oldukça ağır hareket ederler
ama saldırırken çok hızlı olabilirler. Boyları ortalama 70-80 cm (en
fazla 100 cm) kadar olur.
Dağlarda, ormansız ve taşlık olan yerlerde yaşarlar. Yüksekliği 2000 metreye kadar olan yerlerde bulunabilirler.
Orta, Güney ve Batı Anadolu'da habitatın uygun olduğu alanlarda dağılım gösterirler.
Ağrı engereği (Vipera raddei)
Ağrı engereği (Vipera raddei),
engerekgiller (Viperidae) familyasından sırt bölgesi genel olarak kül
renginde ya da grimsi kahverenkte olan bir engerek türü.
Sırtta, baştan kuyruğa kadar iç
sarımsı ya da tuğla renginde olan büyük benekler bulunur. Bu benekler
bazen birleşip baklava desenli, dalgalı ya da zikzaklı bir şerit
oluşturur. Vücudun yan taraflarında da bir benek sırası bulunur. Başın
üzerinde küçük siyah benekler ve arka kısmından yanlara doğru sarkan
iki büyük siyah benek bulunur. Siyah renkli şakak bandı da açıkça
görülür. Karın bölgesi sarımsı beyaz ve üzerinde küçük siyah noktalar
bulunur. Genel olarak küçük kemiriciler, diğer yılanlar, kertenkeleler
ve kuşlarla beslenirler. Kemiricilerle beslendikleri için
yararlıdırlar. Gündüzleri oyuklarda ve taş altlarında saklanan bu
hayvanlar, avlanma işlerini gece yaparlar. Kendilerini koruma amaçlı
saldırabilirler. Oldukça ağır hareket ederler ama saldırırken çok hızlı
olabilirler. Boyları ortalama 70-80 cm (en fazla 100 cm) kadar olur.
Dağlarda, ormansız ve taşlık olan,
az bitkili yerlerde yaşarlar. Yüksekliği 1000-3000 metre arasında olan
yerlerde bulunabilirler.
Doğu Anadolu'da Kars, Ağrı, Iğdır, Hakkari ve Van civarında habitatın uygun olduğu alanlarda dağılım gösterirler.
Vagner engereği (Vipera wagneri)
Vagner engereği (Vipera wagneri),
engerekgiller (Viperidae) familyasından sırt bölgesi genel olarak kül
renginde ya da grimsi kahverengi olan bir engerek türü.
Sırtta, baştan kuyruğa kadar iç
sarımsı ya da tuğla renginde olan büyük benekler bulunur. Bu benekler
bazen birleşip baklava desenli, dalgalı ya da zikzaklı bir şerit
oluşturur. Vücudun yan taraflarında da bir benek sırası bulunur. Başın
üzerinde küçük siyah benekler ve arka kısmından yanlara doğru sarkan
iki büyük siyah benek bulunur. Siyah renkli şakak bandı da açıkça
görülür. Karın bölgesi sarımsı beyaz ve üzerinde küçük siyah noktalar
bulunur. Genel olarak küçük kemiriciler, diğer yılanlar, kertenkeleler
ve kuşlarla beslenirler. Kemiricilerle beslendikleri için
yararlıdırlar. Boyları ortalama 50-80 cm kadar olur.
Dağlarda, ormansız ve taşlık olan,
az bitkili yerlerde yaşarlar. Yüksekliği 1200-2000 metre arasında olan
yerlerde bulunabilirler.
Kars'ta habitatın uygun olduğu alanlarda dağılım gösterirler.
Çoruh engereği (Vipera pontica)
Türkiye`nin kuze doğusunda , Artvin,
Kars, Erzurum ve Çoruh nehri yakınlarında bulunmaktadır. Nesli
tükenmekte olan türler arasında yer alır ve koruma altındadır.
Genellikle yükseklerde ve dağlık kayalık alanlarda varlıklarını
sürdürmeye çalışırlar. Herhangi bir fotoğrafina rastlayamadığımız için
ekleyemiyoruz.