GÜVERCİN BAKIMININ ESASLARI
Sevgili
Yetiştiriciler, hepimizin ortak merakı olan güvercin
yetiştiriciliğinin, güvercin sağlığı bakımından da temelini oluşturan,
olmazsa olmaz şeklinde de değerlendirebileceğimiz ana kuralları vardır.
Uygulanması gereken kurallar nelerdir kısaca açıklayarak başlayalım;
1. Mutlaka standartlara uygun kümes veya kümesler.
2. Temizlik ve hijyen
3. Sağlıklı damızlık
4. Finansman
5. Zaman
6. Sportmenlik
1.Kümes ;
Kümes
deyince aklımıza gelen konu; güvercinlerimizin rahat edebileceği,
sağlık koşullarına uygun ,yaşamları süresince barınabilecekleri
güvercin evlerinden söz ediyorum. Kümesleri, bahçe kümesleri ,tavan
arası kümesleri ve teras kümesleri olarak sınıflandırabiliriz.
Kümeslerimizin cephesini , şayet şeçeneğimiz varsa rüzgarın daha ılık
estiği, sabah güneşini ve gün boyu güneş ışınlarını alabilen doğu veya
güney doğu yönlerine kurarsak kuşlarımızın güneş ışınlarından azami
derecede faydalanmalarını sağlarız. Böylece sabahın erken saatlerinde
kümesin içersindeki havanında
ılıklaşmasını sağlarız. Kümeslerin çok lüks olması önemli değildir
ancak ihtiyaçlara cevap vermesi çok önemlidir. Bahçe kümeslerini ve
terasta inşa edeceğimiz kümesleri yerden 45cm gibi yüksekliğe
kaldırırsak, kümesin altında oluşacak hava sirkülasyonu sayesinde kümes
tabanının daima kuru kalmasını sağlarız. İyi bir kümeste dikkat
edilmesi gereken en önemli husus kümesin tabanının sürekli olarak kuru
kalmasını sağlayan ve kuşlarımızda üst solunum problemleri yaratmayan
havalandırma sistemlerinin bulunmasıdır. Bunun için belli zaman
dilimlerinde devreye sokacağımız (kuşları yemleme zamanı gibi )
elektrikle çalışan havalandırma sistemlerini tercih edebileceğimiz gibi
doğal havalandırma sistemlerini de oluşturabiliriz. Burada dikkat
edilmesi gereken en önemli husus kümes içersinde kuşlarımızı cereyana
maruz bırakmamaktır. Bu nedenle kümeslerde tek cepheden, tercihen
kümeslerin ön yüzünde alttan açılacak havalandırma delikleri ile
kümesin içersine temiz hava girmesini sağlarız. Tavandan açacağımız
havalandırma bacaları ile de kümesteki istenmeyen kötü hava ve
kokuların dışarıya çıkmasını sağlarız. Böylece kuşlarımızı hava
akımlarına (cereyan) maruz bırakmaksızın kümeslerimizin hava
sirkülasyonunu sağlarız.
Ayrıca kümeslerde kuşlarımızın yuva
ölçülerini ve şekillerini belli standartlara göre dizayn edersek hem
kuşlarımız rahat eder hem de yuva temizliğinde bizler rahat ederiz.
Standartlara uygun yuvadan kastım; bir çift kuşun yaşamlarını
sürdürebileceği, rahatlıkla eşleşip yavrularını büyütebilecekleri,
kolay temizlenebilmesi için altında tercihen yuva ızgarası olan,
içersinde 2 adet yumurtalık konulabilen, önleri gerektiğinde
kapatılabilmesi için yuva önü bulunan, yetiştirdiğimiz kuşların fiziki
yapılarına uygun ölçülerdeki yuvaları kastediyorum. Bu yuvaların
ölçüleri kişisel olarak değisse de, normal ölçüler 40x60x40 veya
40X70X40 gibidir. Konuyu biraz açmak gerekirse ideal bir yuva 40 cm derinlik,
60 cm genişlik, 40 cm yüksekliktedir. Bu standartlara sahip bir yuvada
bir çift kuş, konulacak 2 adet yumurtalık sayesinde aynı anda bir çift
yavru büyütürken, bir çiftte yumurtaya yatabilir. Yuva önleri sayesinde
ise kuşlarımızı yuva içersine kapatıp, burada eşleştirerek, yemini ve
suyunu burada vererek doğacak yavruların istediğimiz çiftlere ait
olduğundan emin olabiliriz. Ayrıca yuva önlerine takacağımız
mamalıklara yem koyarak, hem yavruya bakan çiftlere yardımcı
olabiliriz, hem de yavruların ebeveyinlerine bakarak çabucak yem yemeyi
öğrenmelerini sağlarız. Yuva altı ızgaraları ise kuşlarımızın
dışkılarıyla temasını kestiği için yemin dışkı ile bulaşması sonucu
oluşabilecek olan enfeksiyonların önlenmesinde rol oynayan çok önemli
faktörlerden biridir. Ayrıca haftada bir kez bu ızgaraları kaldırmak
suretiyle yuvalıkları kolayca temizleyebiliriz.
Kümeslerimizin
tabanlarını günlük olarak temizlemiyorsak yere koyacağımız taban
ızgaraları sayesinde kuşlarımızın dışkıları ile temasını keseriz.
Kuşlar yerdeki dışkılara basmadığı için, bu dışkılar daha kısa sürede
kuruyup, temizlik aşamasında ise daha kolay temizlenebilecektir.
Kümeslerde kuşlarımızın suluklarını yerden takriben 50cm yükseklikteki
sehpaların üstüne yerleştirirsek, içeride uçuşan tozların sulukları
kirletmesini belli oranda önlemiş oluruz. Kuşlarımızın mutlaka hergün
sularını değiştirip tazeleyelim. Böylece uzun süre suluklarda bayat su
kalmayacağından suyun bakteri üretmesini de belli oranda önlemiş
oluruz. Günlük verdiğimiz suyu direk çeşme suyu yerine, içersine bir
miktar su dezenfektasyonu ilave ederek verirsek, sudan geçmesi muhtemel
olan bazı enfeksiyonları önlemiş oluruz. Ayrıca kuşlarımıza yemlerini
mutlaka temizlenip dezenfekte edilmiş bir zeminde veya yemliklerde
vermeliyiz. Sanırım hiç kimse tuvalette yemeğini yemek istemez.
Öyleyse bizlerde kuşlarımıza yemlerini özenle hazırlanmış yemliklerinde
sunalım.Alacağımız bu basit tedbirlerle kuşlarımızın sağlıklı
kalmalarını sağlamış oluruz.
2.Temizlik ve Hijyen ;
Temizlik ve hijyenik koşullar hastalıkların kolayca yayılmasını önleyeceğinden, mutlaka uygulanması gereken önemli tedbirlerdir.
Haftalık yapacağımız kümes temizliği, yerleri, yuvaları, yumurtalıkları, tünekleri ve kümeste kullanılan her türlü ekipmanı kapsamalıdır.
Kümes temizliği birkaç aşamalıdır. Birinci aşamada kümesteki her yer ve
ekipmanlar (yemlik, suluk vs ) temizlenmelidir. Bu periyotta mümkünse
elektrik süpürgesi ile kümesteki her yerin küçük tozları alınır. İkinci
periyotta ise bir kova içersine konulan bir miktar dezenfektasyon ilacı
karıştırılmış ılık su ile bütün yüzeyler silinmek suretiyle,
mikropların barınmasına uygun ortam yaratabilecek olan tozlar silinip
temizlenir. Son olarak ta dezenfektasyon pompası ile püskürmek
suretiyle kümesteki el girmeyen yerlerde dahil olmak üzere her yer
dezenfekte edilir. Bu işleme alternatif olarak pürmüz ile yakmayı da
deneyebilirsiniz.
Unutmamak gerekir ki yakma metodu da mikropların
imha edilmesinde çok etkilidir. Ancak çok dikkatli olunmasını tavsiye
ederim. Zira yangın çıkarabilirsiniz veya kendinize zarar
verebilirsiniz.
3.Sağlıklı damızlık ;
Damızlık
seçimimizi yaparken, kuşun gözle görülebilen ve aranılan vasıfları
dışında ,sağlık barometrelerinin de dikkate alınması gerektiğini
düşünüyorum. Zira sağlıklı yavrular ancak sağlıklı damızlıklardan
gelir. Dikkat edilecek olursa doğada sadece en sağlıklı ve en güçlü
hayvanlar hayatta kalır ve onlar sürünün damızlığını oluşturur.
Bizlerde tabiata fazla aykırı davranmamalıyız. Çok çabuk hastalanan bir
damızlık kuşun yavruları da aynı olacaktır.Fakat sağlıklı, her türlü
koşullarda hayatta kalmayı başarabilen ve hastalıklara karşı ilaç
kullanmaksızın direnç gösterebilen bir damızlık, daima dayanıklı bir
soyun atası olacaktır. Bilemiyorum bizler belki de posta güvercini
yetiştiricisi olduğumuz için ve bu kuşlar sportif amaçlı
yetiştirildiklerinden bu konuda çok hassasiyet gösterebiliriz. Ancak
başka ırkları da yetiştirmiş olsaydım, aynı düşüncelerle hareket
ederdim.
4.Finansman ;
Kuş bakımı sanıldığı
kadar çok basit ve ucuz olmayıp, mutlaka belli oranda finansmana
ihtiyaç duyulmaktadır. Bunları belirtmemdeki neden şayet yeni bir
arkadaşımız bu hobiye merak salarsa, kendini nelerin beklediğini
bilmesi içindir. Bu harcamaları kısaca özetlemek gerekirse; başlangıçta
kuş edinebilmek için bir miktar harcama yapılır. Daha sonra kuşun
olağan harcamaları vardır.Yem, ilaç, aşı, vitamin, yem katkıları vs.
gibi. Form ve Performans ırklarını besleyen arkadaşların harcamaları
aşağı yukarı bunlarla biterken, Posta güvercinleri ile uğraşanları daha
farklı harcamalar da beklemektedir. Örneğin yarışları tertipleyen
organizatörlere yaptıkları harcamalardan dolayı ödenen kuş başı ücret,
ayrıca kuşları yarışlara hazırlamak için kişisel arabalarınızla veya
yarış arabasıyla yaptıracağınız antrenmanlara harcanan paralar vs.
Yaklaşık 80 –100 adet posta güvercini besleyip yarıştıran bir kümesin
senelik harcamaları ortalama 1000 $ civarındadır.Bu bakımdan posta
güvercini ile profesyonel anlamda uğraşmayı düşünen yeni arkadaşların
işin bu yönünü de göz önünde bulundurmalarını tavsiye ederim.
5.Zaman ;
Hangi
ırkları yetiştiriyorsanız yetiştirin, mutlaka bakımı için belirli bir
zamana ihtiyaç vardır. Bu zaman diliminde eğer hava müsaitse
kuşlarımızı mutlaka dışarı çıkarıp havalandırmalıyız. Bütün günü
kümeslerde kapalı olarak geçiren kuşların bu özgürlüğe herşeyden fazla
ihtiyacı olduğunu unutmayalım. Şayet posta güvercini yetiştiricisi ve
yarışçısı iseniz size günde en az iki saat gerekiyor demektir.
Sabahları 1 saat, akşamları da bir saat olmak üzere günde iki saat
uçurtmak gerekiyor. Başka türlü bu GÖKYÜZÜ SAVAŞÇILARINI formda
tutamazsınız.
6.Sportmenlik ;
Her türlü
yarış müsabakalarında olduğu gibi güvercin sporunda da yetiştiricinin
diğer yetiştiricilere karşı sportmence davranması gerektiğine
inanıyorum.Yetiştirici herşeyden önce
başkalarının haklarına saygı gösteren, bilgi birikimini paylaşan,
dürüst, birlikte aynı hobiyi paylaşan kişilerinde hobilerini
yapmalarına imkan tanıyan, başkalarına ait kuşları yakaladığında,
mümkünse sahibine iade etmeyi prensip edinmiş ve elindeki ile yetinmeyi
bilen bir yapıya sahip olmalıdır. Bunun gerçekleştirilebilmesi içinde
mutlaka her yetiştirdiğimiz kuşumuza yıl ve isim markası takılmalıdır.
Kuş alımlarında kuş sahibi, sattığı kuşla beraber kuşun markasının
karşılığı olan kartını veya pedigresini vererek bir anlamda alıcıya
kuşun nüfus kağıdına sahip olma imkanı tanımış olur. Sanırım bu tarzda
uygulamalar ile hepimizin korkulu rüyası olan kuş HIRSIZLIĞININDA önüne
belirli oranda geçmiş oluruz. Güvercin yetiştirmenin bir AMAÇ değil,
bizleri birbirleriyle tanıştıran ve kaynaştıran bir ARAÇ olduğu
düşüncesinin, hepimizin bu olaya bakış açısını değiştireceğini tahmin
ediyorum. Ayrıca hasta kuşunu bir başka yetiştiriciye satmanın da
gittiği yerde doğuracağı sonuçlar açısından son derece sportmenlik dışı
bir davranış biçimi olduğunu ifade etmeliyim. Şayet kümesimizde
herhangi bir hastalık varsa, bunu çevremizdeki kümeslerin sahiplerine
bildirip tedbir almalarını sağlamakta herşeyden önce bir insanlık ve
sportmenlik görevidir.
Yazan: Rahmi BOZKIR
Anasayfa