Akvaryum kurulumunda en önemli şey bunun uzun bir süreç olduğunu
bilmektir. Akvaryuma malzemeleri yerleştirip suyu doldurmak akvaryum
kurmak değildir. Genelde yapılan hata suyu doldurduktan sonra akvaryum
kuruldu demektir. Hatta birçok akvaryumcu size akvaryumla aynı anda
balık da satarlar. Bu balıklar siz akvaryuma koyduktan sonra 12 saat
ile 1 hafta sonra ölürler. Bu da ben neyi yanlış yaptım sorusunu akla
getirir.
Öncelikle yapılması gereken hangi tür balığın
besleneceğine karar vermektir. Bu akvaryum ve malzeme seçimini yapmamız
için gerekli bir bilgidir. Birçok balık türü için beslenilebilecek en
az akvaryum ölçüleri bellidir. Mesela Malawi Çiklitlerinde tek tür için
en az 200ltlik bir akvaryum gerekmektedir. Tür ve bölge seçiminde
dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da türlerin istekleri ve
birbirlerine uyumluluğudur. Bu konuyu başka bir yazıda detaylandırmak
daha iyi olacaktır.
Beslenecek türün seçiminden sonra
ihtiyacımız olan akvaryumu almamız uygun olacaktır. Bu noktada yapılan
bir hata da ihtiyaç duyulan en küçük akvaryumu almaktır. Bu hem ilerisi
için sorun teşkil eder hemde küçük akvaryumun bakımı büyük akvaryuma
göre her zaman daha zordur. Büyük akvaryum ilk bakışta biraz masraflı
gibi görünsede uzun vadede çok daha uygun olacaktır.
Akvaryumu
aldıktan sonra ihtiyacımız olan temel malzemelere geçelim. Akvaryum
için en temel malzeme filtredir. Filtre seçimi hem şu an hemde ilerisi
için çok önemlidir. Filtre 1 saat içinde akvaryumun hacminin 2 ile 5
katı arasında suyu filtre edebilmelidir. Genelde iç filtrenin yeterli
olacağı düşünülür. Ama iç filtreler aslında mekanik temizlik için
yapılmış ürünlerdir. Hem suyu hareketlendirir hem de suyu mekanik
olarak temizlerler. Su içinde kalın pisliklerin yüzmesini ve göze
batmalarını engellerler. Bunun yanında biyolojik filtrasyon yapsalar da
bu yeterli değildir. Şelale tipi filtreler ise 80ltye kadar olan
akvaryumlar için yeterli gibidirler. Dış filtreler ise filtrasyon
konusunda çok başarılıdırlar. Hem kullanımları hem de temizlikleri
iyidir ve bir çok akvaryum için yeterlidirler. Aslında en iyi
filtrasyon sistemi sumplardır. Fakat hem maliyeti hem de geniş yer
ihtiyacı nedeniyle pek kullanışlı değillerdir.
Her ne kadar dış
filtre yeterli olsa da akvaryuma 1 iç filtre eklemekte fayda vardır. İç
filtre hem su içinde yeterli akıntıyı oluşturacak hem de mekanik
filtrasyonla dış filtreye yardımcı olacaktır.
Filtremizi
seçtikten sonra sıra filtre malzemelerini seçmeye geldi. Temel
malzemeler elyaf, sünger ve seramik borulardır. Bu malzemeler dışındaki
malzemeler balık seçimine göre belirlenir. Düşük pH isteyen balıklar
için torf(turba), yüksek pH isteyen balıklar için mercan kırığı gibi
malzemeler almak gerekir. Aktif karbon(kömür) ise sadece akvaryumda
kimyasal kullanılması gerekn durumlar oluştuktan sonra filtreye
yerleştirilmesi gereken bir malzemedir. Sürekli olarak filtrede
bulunması gerekmeyen bir malzemedir.
Bu malzemeler filtre içine
su akış yönüne göre yerlerştirilir. Suyun filtreye girdiği yönde ilk
önce seramik borularla karşılaşması gerekir. Seramik borular buradaki
görevi suyun filtre içinde her yöne doğru hareket etmesini sağlamaktır.
Seramik borulardan sonra sünger koyulması iyi olacaktır. Bu sünger hem
kalın pislikleri tutacak hemde bakterilere yaşama alanı sağlayacaktır.
Süngerden sonra ihtiyaca göre torf veya mercan kırığı koymak iyi
olacaktır. Bu malzemelerden sonra en sona elyaf koymak daha ince
pisliklerin tekrar akvaryuma gitmesini engelleyecektir. Ayrıca elyaf
bakterilere de yerleşme imkanı sağlar.
Filtremizi ve
malzemelerini belirledikten sonra sırada ısıtıcı seçimi vardır. Isıtıcı
seçiminde genelde 1 lt'ye 1 watt güç gelecek şekilde seçim yapılır.
Akvaryum hacmi büyüdükçe ısıtıcının gücünü büyütmek yerine daha fazla
ısıtıcı kullanmak daha iyi olacaktır. Bunun sebebi bir ısıtıcıyla
ısıtılan akvaryumlarda ısıtıcıya en uzak nokta ile ısıtıcı çevresi
arasındaki ısı farkının fazla olmasıdır. Isıtma birimi çoğaldıkça ısı
farkları daha az olazaktır. Bu insanlar için ve sıcakkanlı canlılar
için fazla birşey ifade etmese de balıklar gibi soğukkanlı canlılar
için çok önemlidir.
Akvaryumlarda genelde kulanılan bir diğer
malzeme ise hava motorudur. Hava motorları suya O2 kazandırmak için
kullanılırlar. Aslında su içine verdikleri havanın çok az bir kısmı
suya karışır ama bu hava su yüzeyine çıkarken su yüzeyinde bir hareket
yaratır. Bu hareket suyun havalanmasını sağlar.
Şu anda akvaryum
kurulumda gerekli olan temel bileşenleri seçmiş bulunuyoruz. Şu anda
seçtiğimiz malzemelerle akvaryumumuz balık beslenebilecek duruma geldi.
Sırada hem görsel olarak hem de balıkların daha rahat edebilmeleri için
gerekli malzemeler var. Yine en baştaki balık seçimimize geri dönmemiz
gerekiyor. Besleyeceğimiz balıklara göre kum, bitki ve dekorasyon
malzemeleri seçimi yapacağız.
Kum ve taban malzemesi seçimi
beslenecek balık ve bitki türüne göre yapılır. Burda temel olan ölçüt
kumun yüksekliği, kum tanelerinin kalınlığı, kumun su üzerindeki
etkileri ve balıkların kum ile olan ilişkileridir. Bitki dikilecek
akvaryumlarda en az kum yüksekliği 5cm olmalıdır. Bu yükseklik bir çok
bitki türü için yeterli bir seviyedir. Bazı özel türler için daha fazla
kum yüksekliği gerekebilir. Kum tanelerinin kalınlığı ise ne çok ince
ne de çok kalın olmalıdır. Akvaryumcularda bir çok kalınlıkta kum
bulunsa da orta kalınlıktaki kumları seçmek önemlidir. Kumun su
üzerindeki etkileri çok önemlidir. Mercan kırığı ve midye kırığı suyun
pH'ını yükseltip suyu sertleştireceği için sadece sert su isteyen
balıkların akvaryumlarında kullanılması önerilir. Quartz kum ve lav
kırığı suya etki etmez, bu nedenle düşük pH veya nötr su isteyen
blaıkların akvaryumlarında kullanılır. Dere kumu ise genelde bitki veya
yoğun bitkili akvaryumlarda tercih edilen bir malzemedir. Deniz kumu
ise tatlısu akvaryumlarında önerilmez. Bitkili akvaryumlarda kumun
altına gübreli taban malzemeleri eklemek bitkiler açısından faydalı
olacaktır.
Kum seçiminde bir diğer dikkat edilmesi gereken nokta
ise balıkların kum ile olan ilişkileridir. Bazı balık türleri akvaryum
kumunu kazmayı severler, bazıları ise kumla hiç ilgilenmezler. Kum
kazan veya kuma saklanan türler için çok ince veya çok kalın olmayan
kumlar seçmek daha iyidir. Aslında temel olarak çok kalın kumlar
arasında biriken pislikler filtreler tarafından alınamaz ve orda
çürümeye başlarlar. Dip çekimi de bu pisliklerin tam olarak
temizleyemez. Bu oluşan çürüme, akvaryumda nitrat gibi zararlı
maddelerin daha fazla oluşmasına neden olur.
Kum seçiminde diğer
nokta ise kumun rengidir. Bu göz zevkiyle bağlantılıdır. Ama tamamen
göz zevkine göre seçim yapılması yanlıştır. Bu kısımda en önemli nokta
kum renginin çok açık ve parlak olmamasıdır. Parlak zemin balıkları
rahatsız edecek ve hastalıklara daha kolay yakalanmalarına neden
olacaktır. Bu parlaklık dışındaki renk seçimleri tamamen görsel zevke
kalmıştır.
Dekorasyon malzemelerinde seçim balık seçimiyle
birebir ilişkilidir. Mesela üreme davranışları dekorasyon malzemeleri
seçiminde etkilidir. Tanganyika Gölü çiklitlerinden olan Brevis
çiklitleri boş salyangoz kabukları içine yumurtlar. Ağızda yumurta
tutan Malawi türleri genelde yumurtaları ağızlarına aldıklarında bir
mağaraya saklanma ihtiyacı duyarlar. Bazı çiklit türleri ise düz bir
kayaya, bir mağaranın duvarına veya bitkilerin yapraklarına yumurta
bırakarak bunları orda korurlar.
Genelde kayalar yüksek pH
isteyen balıkların bulunduğu akvaryumlar ihtiyaç duyulan malzemelerdir.
Hem suyu sertleştirip hem de balıkların üremeleri için uygun ortam
sağlarlar. Kütükler ise düşük pH isteyen balıkların akvaryumlarında
kullanılırlar. Bitki akvaryumları için de güzel aksesuarlardır. Ayrıca
kütükler az da olsa pH'ın düşmesini sağlarlar.
Her türlü
akvaryumda bitki kullanılabilir. Önemli olan hangi bitkinin
kullanılacağıdır. Özellikle bitkilerle iyi geçinmeyen çiklit türlerinde
kalın yapraklı ve dayanıklı bitki türleri kullanılır. Mesela anubias
türleri bu tür balıklar için uygundur. Bitkilerle iyi geçinen türler
için her türlü bitki kullanılabilir. Mesela lepistesler için yüzey
bitkileri veya çalı benzeri bitkiler kullanmak iyi olur. Bu tarz
bitkiler yavruların saklanması için ortam oluştururlar. Böylece
yavrular kendilerini diğer balıklardan saklama şansına sahip olurlar.
Yapay bitkiler yerine canlı bitkiler kullanmak akvaryum açısından çok
faydalıdır. Yapay bitkiler sadece dekoratif bir görüntü sergilerler ama
doğal bitkiler akvaryumunuzu kapalı bir ekosisteme dönüştürürler. Balık
pislikleri ve yem artıklarından dolayı akvaryumda oluşan Nitrat ve
Fosfat gibi maddeleri canlı bitkiler kullanarak akvaryumun daha
sağlıklı olmalarını sağlarlar. Ayırca köklerinde barındırdıkları
yararlı bakteriler nedeniyle akvaryuma daha da faydalı olurlar.
Aydınlatma
seçimi bir diğer önemli konudur. Sadece balıkların olduğu akvaryumlarda
ışık çok önemli değildir. Sadece gece ve gündüzü ayırt etmelerine
yetecek kadar bir ışıklandırma yeterli olacaktır. Bitkili akvaryumlarda
ise akvaryumda bulunan bitkiler göz önüne alınarak onların ihtiyaçları
yönünde bir aydınlatma seçilmelidir.
Anasayfa