Boş vakitlerimizin en güzel uğraşı olan güvercin yetiştiriciliği, ancak sağlıklı güvercinlerimizin olması halinde bize mutluluk ve huzur verebilir. Sadece sağlıklı güvercinler canlıdırlar ve doğal davranışlar gösterirler. Zaten insanoğlunun bu hayvanı eskiden beri yetiştiriyor olmasının en büyük nedenlerinden biri de onun bu neşeli davranışlarıdır.
Güvercin tarihinin başlarında, düzenli uçuşlar esnasında, uçuşta isteksiz olan ve hatta uçuşa hiç katılmayan hasta hayvanlar hemen dikkat çekse de, günümüzde durum oldukça farklılık göstermektedir. Güvercinlerin çoğu salmalarda tutulduğundan, kalabalık nedeniyle, hasta hayvanlar hemen dikkat çekmemektedir. Hastalığa sebep olan virüsler de dar alan nedeniyle kolayca bulaşabilmektedir. Bu nedenle yetiştiricinin güvercinlerini, bir hastalığın belirtisi olabilecek anormal davranış sergileyenleri tespit etmek üzere, düzenli olarak salmasında kontrol etmesi gerekmektedir. Hastalıklı bir güvercinin tespit edilebilmesi için önce sağlıklı bir güvercinin nasıl olması gerektiğini bilmemiz gerekir.
Bir güvercinin sağlık durumunun tespiti için yetiştiricinin önünde iki seçenek vardır: Davranışların ve dış görünüşünün izlenmesi, ya da güvercinin yakalanıp elde incelemesinin yapılması.
Sağlıklı Bir Güvercinin İşaretleri:
Sağlıklı bir güvercin canlıdır, etrafında olan bitenle ilgilenir ve yetişkinse eğer, cinsel kimliğini ön plana çıkaran davranışlar sergiler. Yumurtaya basmadığı ve yavrularını ısıtmadığı sürece salmada hep aşağı yukarı uçar.
Eğer hava güneşli ise, güneş banyosu yapmayı sever, hafif yağmurda kanatlarını, yağmur damlalarının kanat altlarına da ulaşması için, sırasıyla yukarı kaldırır.
Ara sıra yapılan serin bir banyo, onu hem yaz hem de çok soğuk olmaması şartıyla, kış aylarında da mutlu eder. Kurulanmak ve tüy bakımı yapmak için kısa ama etkili bir banyo yapar. Güvercinlere düzenli olarak banyo yapma imkânı verildiği takdirde, tüyleri daima bakımlı ve temizdir.
Tüy bakımı günün en önemli faaliyetlerinden biridir. Sağlıklı bir güvercinin tüyleri kapalı, ırkına bağlı olarak düz ve elastik gibi çeşitli farklılıklar gösterebilir. Mavi ve gümüş renkli ırklarda hafif bir pudra kaplaması vardır. Diğer renklerde tüyler parlaktır. Sağlıklı güvercinin tüy dönemi fizyolojik olarak kanat tüyleriyle başlar ve sonbahara kadar diğer küçük tüylerin değişimiyle sona erer. Küçük tüylerin değişimi görsel olarak izlenebilmektedir. Tüy değişimi sağlıklı bir güvercinde sorunsuz olarak başlar ve sona erer. Sorunlu bir tüy değişimi ise mutlaka bir hastalığın belirtisi olarak değerlendirilmelidir.
Düzenli yemleme esnasında yemler büyük bir iştahla tüketilir. Sağlıklı bir güvercinin gözleri parlaktır; göz kapakları, kapak kenarları ve etrafındaki tüyler çapaksızdır. Gözbebeği rengi, ırkına ve yemlemeye bağlı olarak, farklıdır. Burun üstü beyaz pudralı gibidir ve burun delikleri açık ve temizdir.
Sağlıklı bir güvercinin gagası kapalıdır. Güvercinler sessiz ve düzenli nefes alırlar. Nefes sayısı, ırkına göre, sakin bir haldeyken 40–50 arasıdır. Bu sayı, küçük ırklarda daha fazla, büyük ırklarda ise daha azdır.
Normal yemlenmiş güvercinlerin dışkısı şekillidir ve sıvı halde değildir. Rengi, yediği yeme göre, sarı-gri ile gri-kahverengi arasıdır. Dışkı, kuruduğunda tebeşire benzemek üzere, değişik oranlarda asit içerir. Salya benzeri ince bir sıvı ile kaplıdır. Dışkı içerisinde sindirilmemiş taneler, kum vb. parçalar bulunabilir.
Sağlıklı yavru güvercinlerin kursakları ebeveyn güvercinler tarafından sürekli dolu tutulmalıdır. Yumurtadan farklı çıkış tarihleri nedeniyle, yavrularda gelişme farklılıkları görülebilir. Bu gibi durumlarda, eğer imkân var ise, yavrunun başka bir yuvadaki yaşıtlarıyla değişmeleri gerekebilir. Yavru güvercinlerin gelişmesi inanılmaz derecede hızlıdır. Gözleri açıldıktan sonra, parlak oldukları görülmelidir. Güçlü göğüs kasları vardır ve sürekli yem isterler. Dışkı birkaç gün sonra yuva dışına bırakılır ve şekilli olmalıdır. Yaz aylarında sıvı dışkı görülebilir, sebebi ebeveynlerin aşırı su tüketmesiyle birlikte yemleme esnasında bunu yavrulara aktarmasıdır. Sağlıklı yavru güvercinler yetiştiricinin yuva kontrolü esnasındaki el uzatmasına karşı savunmaya geçer ve değişik sesler çıkarırlar.
Çeviri : Ufuk ALAGÖZ
Anasayfa