Yavru köpek eve geldiği andan itibaren tuvalet eğitimine başlayabilirsiniz.Bu eğitim sizin düşündüğünüz gibi zor olan bir eğitim değil.Zaten kurallara bağlı olarak yavruya bakarsanız evinizin kirlenmesi gibi bir düşünceye de sahip olmayacaksınız.
Köpeklerin doğal yaşamdan sahip oldukları iç güdü gereği bir inde yaşayan hayvan olduklarını söylemiş ve yavrunuzu eve getirmeden önce yavrunun kalması ve eğitimine yardımcı olması için yeterli boyutlarda bir kafes almanızı belirtmiştim.İşte tuvalet eğitimi için son derece önemli bir ayrıntı.Yavrunuz evin içinde dolaşmaktan ziyade kafes içinde kalacak ve sorumluluklarını öğrenecek ve belirli aşamalar dahilinde kafesinden çıkacak ve en sonunda kafes kapısı açık bırakılarak özgürlüğüne kavuşmuş olacak.
Yine doğal davranış olarak yeni yavrunuz yemeğini yedikten,suyunu içtikten hemen sonra.uyandıktan sonra, ya da eğlenceli bir oyun esnasında tuvaletini yapmak isteyecektir ve bunu size yeri koklayarak, telaşlı bir biçimde daireler çizerek ya da oyunun ortasında birden durgunlaşarak belirtir.Bu anlarda hazırlıklı olmalı ve yavrunun tuvalet ihtiyacını gidermek istediğini anlamalısınız.
Yavrunuzu herzaman aynı zamanda aynı miktarda,aynı yemeği veriniz.Bu hareketiniz onun vücut saatini öğrenmenize yardımcı olur.Köpek her zaman aynı miktarda ve aynı zamanda yediği için sindirim sistemi belli bir düzen içerisinde çalışacaktır.Eğitim süresi içerisinde, köpeğinizin yemek saati dışında başka bir yiyecek vermediğinizden emin olun.Çünkü alacağı her ek besin yavrunun sindirim sistemini çalıştıracak ve tuvalet eğitiminin başarasını ve süresini uzatacaktır.
Tuvalet eğitimini sizin tercihinize ve evinizin yapısına göre iki şekilde uygulayabilirsiniz.
Gazete Kağıdı Yöntemi :
Bu yöntem için gazete kağıtlarını kullanacağız.Gazete kağıtlarını yavrunun kaldığı kafesin bir köşesine seriniz.Yani kafesin bir bölümü yavrunun uyuması,oynaması,yemek yemesi gibi faaliyetler için, diğer köşeside tuvalet ihtiyacı için kullanılacak.Yavru yine iç güdü gereği kaldığı yeri temiz tutma isteği içinde olacağı için tuvalet ihtiyacı için gazete kağıdına yönelecektir.Eğer gazete kağıdına tuvaletini yapar ise ve siz o an yanında iseniz onunla sakin ve ödüllendirici bir tonda konuşarak sevin, hatta bu anda ki yavru tam tuvaletini yaparken sizin seçeceğiniz bir kelimeyi sürekli tekrarlayınız.Örneğin "Tuvaletini yap" olabilir.Bu ve bunun gibi sözcükleri küçük yaştan itibaren kullanır iseniz ileride siz bu sözcükle izin verirsiniz ve köpeğiniz tuvaletini yapabilir.Bu da diğer köpek sahipleri tarafından çok hoş ve ilginç bulunabilir.
Eğer köpek kaza ile gazete kağıdına değilde kafes içinde başka yere yaptı ise,gazete kağıdının en üste bulunan parçasını tuvaleti üzerine koyarak,kokunun gazete kağıdına sinmesini sağlayın ve bu kağıdı aldığınız yere tekrar koyun.Kaza ile kirlenmiş olan yeri ise mutlaka koku bırakmadan temizlemek zorundayız,yoksa yavru tekrar aynı yere tuvaletini yapabilir.Bunu önlemek için kaza yerini detarjan ile iyice temizleyip silmeliyiz.ardından eğer elinizde mevcut ise aşırıya kaçmadan biraz sirke kullanmakta fayda var çünkü sirke kokuyu nötralize edecektir.Amonyaklı bir temizleyiciyi ise kullanmayınız çünkü amonyak,sirkenin tam tersine, aynı yere tuvaletini yapmaya ikna edebilir.
Diyelim ki,sabah kahvaltısını saat 07:00-08:00 yavruya sundunuz ve yemeğini bitirdikten hemen sonra onu dışarı çıkardınız yada yavru kafes içinde bulunan gazete kağıtlarına tuvaletini yaptı.Bu hareketinden dolayı onu överek kafesten çıkarıyoruz ve gözetiminiz altında yavruyu serbest bırakıyoruz bu süre saat 11:00 ila 11:30'a kadar olabilir.Siz öğle yemeğinizi hazırlarken yavruya koşması,oynaması ve bu yollar ile çevreyi tanıması için fırsat veriyoruz.Bu hareketimizi yavruyu bir kez daha dışarı çıkararak son veriyoruz ve tekrar kafese koyuyoruz.
Saat 14:00 - 15:00 gösterdiğinde yavruya öğle yemeğini veriyoruz ve herzaman yaptığımız gibi yemeğin bitiminde kafesten çıkarıyor ve yavruyu serbest bırakıyoruz tabii gözetimimiz altında.Bu arada muhtemelen siz akşam yemeği için hazırlık yapıyor olacaksınız bu hazırlık anında yavruya mutfak içerisinde göz kulak olabilirsiniz.
Saat akşam 18:00 gösterdiğinde ise ona son öğün olan akşam yemeğini sunacağız yine herzamanki gibi yemek bitiminde kafesten çıkaracak (Ya da tuvaletini gazete kağıdına yapmasını bekleyecek)dışarı götürerek tuvaletini yapmasını sağlıyacağız ve tekrar oyuna başlayacağız ve saat 20:00'a kadar.Bu saat itibari ile yavru akşam uykusu için tekrar kafese girecek.
Saat 18:00'den sonra yemek ve saat 19:00'dan sonra ise kesinlikle su vermeyiniz.Bu davranışınız tuvalet eğitimini zora sokabilir.Çünkü alınan her besin yavrunun sindirim sistemini çalıştıracak ve bunun doğal sonucu yavru kendini rahatlatmak isteyecek.
Siz yatmadan önce yavru uyandı ise son bir defa daha dışarı çıkartın ve kısa bir oyundan sonra onu tekrar geceyi geçirmesi için kafes'e koyun.
Sabah uyandığınızda ise ki yavrunuz sizden önce uyanmış olacak,bunun için daha erken kalkmanızı öneririm.Yavruya kahvaltısını sunmadan dışarı çıkartacağız,belki kafesi kullanmak istemedi ve şu an kendini çok rahatsız hissediyor olabilir.Eğer bu süre içerisinde tuvaletini yapmadı ise (Büyük olasılıkla yapacaktır.) içeri alarak yavruya sizinle birlikte sabah kahvaltısını yapması için olanak tanıyoruz ve yine sabah 11:00 - 11:30 periyoduna dönüyoruz.
Bu hareketlerimize değişiklik yapmadan yavru ev içinde serbest iken mutlaka gözlemliyerek iki hafta boyunca devam ediyoruz.
Yavru bundan sonra tuvaletini yapmak için gazete kağıdına doğru yöneliyor (Ya da kapıya doğru )ise eğitimin yarısı sonuçlandı ve sizden övgüyü hakketti bile.Siz yine de küçük kazalar için hazırlıklı bulunun.Eğer yavru zamanında gazete kağıdına yönelmiyor ve kazalar sıkça yaşanıyor ise gazete kağıdını tekrar tuvaleti üstüne koyun koku gazete kağıdına sinsin ve yukarıdaki yöntem ile kirli yeri temizleyin.
Yavru kafesin dışında bir oyun esnasında tuvalet ihtiyacı hisseder ise,acilen gazete kağıtlarının olduğu bölmeye götürün ve tuvaletini yapmayı sağlayın.Tuvaletini yaptıktan sonra onu dışarıya çıkarıp oyuna devam edin ki,kafeste kalarak kendini cezalı hissetmesin ve tuvaletini doğru yere yaptıktan sonra ödül aldığını anlasın.
Tuvalet ve sosyalleşme eğitiminin diğer aşamalarına gelince kafesin kapağını sürekli açacağız ve yavru evde dolaşmaya başlayacak bu esnada yavruyu takip edin ve tuvaletini evin içerisine yapmasına izin vermeyin artık yavrunun davranışlarını biliyor ve ihtiyacı geldiği zaman yaptığı hareketlerin farkına varıyorsunuz yine hemen yavruyu alarak gazete kağıtları üstüne bırakınız.Eğer tuvaletini yapar ise bu yeri silmeniz gerektiğini unutmayın.
Yavru tuvaleti için gazete kağıtlarına yöneliyor ise bravo eğitimi %80 tamamlandı.Tamamlanmayan bölüm için ise şöyle bir uygulama yapıyoruz.
Gazete kağıtlarını kafesinden çıkararak yavaş yavaş köpeğinizin bundan sonra tuvaletini yapmasını istediğiniz yere götüreceğiz.Örneğin ilk anlarda kafesin yanına koyabilir ve ileriki günlerde mesafeyi açabilir ve sonunda istediğiniz yere yöneltebilirsiniz.
Korkmayın yavru herzaman gazete kağıdına tuvaletini yapmayacak.İlerki günlerinde dışarıda toprağa, çimene tuvaletini yapacaktır.Bunu sağlayan ise yine iç güdüleridir.Köpekler dışarıda sizin farkedemediğiniz kokuları duyarlar.Köpeğiniz ile gezerken biranda köpeğiniz durur ve o bölgeyi derin derin koklamaya başlar belliki başka bir köpek oraya tuvaletini yapmış.Sizin köpeğinizde kendi varlığını göstermek ve bölgesini belirlemek için aynı yere tuvaletini yapacaktır.Aynı zamanda görsel bir işaret de bırakmak isteyecek ve bunu arka ayakları ile toprağı biraz kazarak yerine getirecektir.Köpeğiniz bu davranışı anladığı zaman artık eve değil sürekli dışarı tuvaletini yapmak isteyecektir.
Gazete Kağıdı Kulnmanın Sakıncası: Bu eğitim yönteminde bir sorun ile karşılaşırız.Yavru köpeğimiz dışarı çıktığı ilk günler siz ne kadar tuvaletini yapması için onu dolaştırsanız da tuvaletini yapmayacaktır.Çünkü o hep evde tuvaletini yaptı ve gazete kağıdını kullandı ve şimdide eve gitmek istiyor.Bu davranışı yukarıda değindiğim gibi bazı köpekçe kuralları anlayınca son bulacak.Onun için köpeğinize kızmayın ve onu aptallıkla suçlamayın.
Bahçe Yöntemi:
Bu yöntem daha çok kolayca bahçeye çıkabilecek köpek sahipleri için uygun.Bugün çoğumuz apartmanlarda yaşıyoruz ve yavrunun tuvaletini yapması için onu herzaman katlardan indirip dışarı çıkartamayız.
İster gazete kağıdı ister bahçe yöntemi olsun uyacağımız kurallar hep aynı.(Yukarıda saat olarak uygulama yapmış idik.) Yalnızca burada yapacağımız yavruyu gazete kağıtlarına değilde dışarıya götürmek.Yavru yemeğini yedeği zaman,uyandığı zaman onu dışarı çıkarıp oyuna başlayacağız bu arada tuvaletini yapacaktır bu esnada yukarıda değindiğim gibi övgü dolu bir ses tonu ve sözcükler ile yavruyu seveceğiz.Eğer yavru tuvaletini yaptıktan sonra hemen içeri girmeniz gerekiyor ise oyuna kısa süreli devam edin ve takibinde yavruyu içeri alın.Tuvaletini yaptıktan hemen sonra onu içeri alır iseniz kendini cezalı sanabilir.
Dışarı çıkardığınız zaman yavru tuvaletini yapmaz ise ısrarcı olmayınız,onu içeri alarak 10-15 dakila sonra tekrar çıkarınız.
Şimdi iki yöntem içinde son derece önemli olan kurallara bakalım.
Yavruya tuvalet eğitiminden emin oluncaya kadar evde koşmasına izin vermeyin yada bu anlarda onu gözlemleyin.Geniş alan size yavruyu gözden kaçırma fırsatı verebilir.Eğer onun yanında olamayacak iseniz yavruyu kafesine koyun.
Siz oda dışında iken yavru tuvaletini yanlış yere yapmış ise yavruyu cezalandırmayın ve bağırmayın.Sadece yeri temizleyin.Eğer onu tuvaletini yaparken görür iseniz "HAYIR" sözcüğünü kullanarak işaret parmağınız ile burnuna hafifçe vurunuz yada annesinin yaptığı gibi ensesinden tutarak yavaçşa sallayın ve hemen gazete kağıtlarına ya da dışarı götürünüz.
Doğruyu öğretmek için yavrunun burnunu tuvaletine sokmak veya gazete ile vurmak gibi davranışları sergilemeyin.Bu davranışlar sadece yavrunun korkmasını ve size duyduğu güven duygusunu kaybetmesine yol açar.Aynı zamanda korktuğu için altına kaçırabilir.
Eğer yavru 1-5-10 dakika yada daha uzun süre önce tuvaletini yanlış yere yaptı ve siz onu şimdi görüyor iseniz.kesinlikle yavruya bağırmayın ve onu cezalandırmayın çünkü ne için ceza aldığını ve şu anki tutumunuzu anlamayacaktır.Köpekler övgüyü veya cezayı hareketi yaptığı anda hakederler. Hareketi yaptıktan sonraki 5 saniye içinde bile ona kızmanız yada ödüllendirmeniz bir işe yaramaz.Bunun için yalnızca tuvaletini yapar iken gördüğünüz anda yavruyu yukarıdaki yöntem ile övün veya cezalandırın.
Yanlışlıkla tuvaletini yaptığı yeri detarjan ile koku bırakmayacak düzeyde iyice temizleyiniz.Biraz sirke kullanmanız kokuyu nötralize edecektir.Amonyak ve amonyaklı temizliyiciler ise kullanmayınız.
Her yemekten.uykudan sonra ya da her bir yada yarım saat içerisinde onu dışarı çıkartın yada gazete kağıtlarına tuvaletini yapması için izin verin.
Evdeki başka bir birey size yavrunun tuvaletini yaptığını söylemeli.Böylece siz yavruya tuvalet için ısrar etmemiş olursunuz.
Yavrunun tuvaletini yapması için bir komut seçin ve bu komutu rahat bir ses tonu ile yavru tuvaletini yaparken tekrarlayın.
Ev içerisinde başka bir yerde gazete kağıtlarının yerde olmadığından emin olun.Bu onun kafasını karıştırır ve tuvaletini yapabilir.
Yavruyu kafeste 3-4 saatten fazla tutmayın.
Yatmadan önce mutlaka yavruya tuvaletini yapma fırsatı verin.
Yavru uyandıktan sonra onu hemen dışarı çıkartın.(Bahçe eğitimi için.)
DOĞRU
Yavrunun ilk günlerinde kafes içerisinde ağlamasına ve havlamasına izin vermek.
Düzenli ve şaşmaz yemek ve oyun saatleri düzenlemek.
Yavrunun kafeste rahatsız edilmediğinden emin olmak.
Kafeste tuvalet için gazete kağıdı kullanmak.
Tuvalet eğitimi ile bir bireyin ilgilenmesi.
YANLIŞ
Dört saatten fazla kafes içerisinde kalmasına izin vermek.
Çocukların yavruyu kafeste ve uykuda iken rahatsız etmesi.
Kafeste köpeğin çiğneyebileceği türden yemek bırakılması.
Yavruya saat 19:00 dan sonra su verilmesi.
Yavruya saat 18:00 dan sonra yemek verilmesi.
Yavrunun kafesten ağlıyor havlıyor diye çıkarılması.
Tuvaletini yapması için kafesin tekstil ürünleri ile döşenmesi.
Yemek saati dışında yemek verilmesi.
Bazı köpek çiftlikleri ve kişiler tuvalet eğitimi verdiklerini söylemektedirler.Sakın bu sözlere inanıp da yavrunuzu tuvalet eğitimi için çiftliklere teslim etmeyin. Tuvalet eğitimi yalnız ve yalnızca kalacağı ev içerisinde yapılır.Bu süre içerisinde yavrunun sık sık kontrol edilmesi aynı zamanda öğünlerin vaktinde yavruya sunulması gerekir ve bu işi siz ve aile üyelerinin yaptığı kadar kimse iyi yapamaz.Tuvalet eğitimi çiftlikte yapılsa bile yavru eve geldiğinde alıştığı ortam değişik olduğu için başarısız olur.
Veteriner Hekimi Adayı
Cemil Şahin
Kaynak: İmran Yüce
Anasayfa 
