Bir güvercin yetiştiricisi, eğer performans kuşu yetiştiriyorsa öncelikli olarak kuşunun performansı ile ilgilenmektedir. Performans güvercinlerinde performansa bağlı özelliklerin cinsiyete bağlı olmayan çekinik bir gen tarafından oluşturulduğu düşünülmektedir. Bunun anlamı performans açısından iyi özelliklere sahip bir güvercinin bu özelliklerini yavrularına dişi ya da erkek ayrımı olmaksızın geçirebileceği, ancak çekinik bir gen olduğu için yavruların tamamında aynı özellikleri yakalayabilmenin ancak bu kuşun eşinin de çekinik olarak bu geni taşımasına bağlı olduğudur.
Bu nedenle performans güvercinlerinde performans özellikleri iyi olan kuşların birbirleriyle eşleştirilmesi sonucu bu kuşların yavrularında bu özelliklerin devamını görebilmek mümkün olacaktır. Performansı oluşturan genler, çekinik olduğu için kuşunuzda genellikle heterezigot olarak bulunur. Eğer homozigot olarak bulunuyorsa o kuş gerçekten çok iyi bir performans gösterir. Yavrunun genlerinde iyi performans özelliklerini taşıması elbette çok önemlidir. Ancak bu tek başına yeterli değildir. Bilindiği gibi performans eğitim ile geliştirilebilir. Eğer performans açısından iyi genlere sahip bir güvercine doğru ve düzenli uçuş eğitimi verilmezse ya da hiç uçurulmazsa bu kuşunuz sıradan bir güvercin olarak yaşantısına devam eder. Bununla birlikte bu kuştan alacağınız yavruların performans açısından iyi olma ihtimalleri her zaman vardır.
Güvercinlerimizin performansa bağlı özelliklerini geliştirmek istiyorsak bazı noktalara dikkat etmemiz gerekmektedir. İlk olarak hangi kuşun daha iyi performans gösterdiğinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu görünüşte kolay gibi görünse de aslında dikkat ve özen gerektirir. Her şeyden önce performansın geliştirilmesi için kendi yavrularımızla çalışmak gerekmektedir. Bunun nedeni kuşlarımızın tümüne aynı eğitim, aynı uçma olanağı vb şartların sağlanıp sağlanmadığının bilinmesi içindir. Bunu bilebiliyorsak hangisinin daha iyi olduğunu kestirebiliriz. Örneğin uçurulmadığı için ya da az uçurulduğu için kötü gibi görünen bir yavru aslında genetik olarak belki en iyi yavrumuz olabilir. Eşit şartlarda yetiştirilmiş mümkün olduğunca çok yavru arasından gerçekten başarılı olan elden geldiğince az sayıda yavru damızlık olarak ayrılmalıdır. Orta kalitede kuşlar kesinlikle damızlık olarak ayrılmamalıdırlar. Ayrılan damızlıkların haricindeki kuşlar elden çıkartılmalıdır. Belli bir süre sonra yuvanızdaki genel performansın kesinlikle yükseldiğini gözleyebilirsiniz.
Performans güvercinlerinde kuşun renksel genetiği ile performans genetiği arasında bir bağlantı kurulmaya çalışılmaktadır. Yani belli bir renk formu gösteren güvercinin belli bir performans göstermesi beklenmektedir. Bu doğru değildir. Güvercinlerde renk ve performans ayrı genler tarafından karakterize edilmektedir. Böyle olduğunda bir performans kuşunun renksel özelliklerine bakarak iyi ya da kötü bir performansa sahip olacağı konusunda tahmin yapılamaz. Özetle performans kuşu alıyorsak kuşun renksel özellikleri bizim tercihlerimizi etkileyebilir ancak performansa ilişkin özelliklerini rengine bakıp çıkartamayız. Performansı test edebilmek için kuşu havada seyretmekten başka yol yoktur.
Yavuz İşcen