ÜNLÜ KOYUN CİNSLERİ YABAN KOYUNLARI Ve evcil koyunların kırk kadar çeşidinin arasında çok
büyük bir ayrılık dikkati çeker. Evcil koyunların uzun bir kuyruğu ve
yünlü bir postu vardır. Yabani türler buna karşılık kısa kuyrukludur,
vücutları da sert kıllarla kaplıdır. Koyunu değerli bir yün kaynağı
haline getiren, insanoğlunun metodlu üretme metotları olmuştu.
Günümüzün otoriteleri, evcil koyunun atasının «kızıl koyun» (Ovis
orientalis) olduğu kanısındadırlar.
20 kiloluk bir kuyruk:Koyun, Asya kabilelerinin ve Anadolu halkının başlıca zenginliğidir.
Türkistan'daki göçebe Kırgızların hayatı tamamıyla koyuna dayanır. Bu
ulus, kaba etlerinde çok fazla yağ bulunan dumba adında bir koyun
çeşidi geliştirmiştir. Bu cinsin uzun ve yağlı kuyruğu 20 kilo
ağırlığında olabilir. Bir tabiat bilgini Taşkent'te, muazzam kuyruğunu,
kendisine koşulmuş küçük bir arabanın içinde taşıyan armağan kazanmış
bir koyun görmüştü. Kırgızlar koyunun etini yemekle kalmayarak,
hayvanın yününü de giyim eşyası yapımında kullanır, ayrıca döverek,
çadırlarını örtmeye yarayan kalın bir keçe haline getirirler.
Türkiye'de de koyun eti, sütü ve kemiği gayet makbul olduğu gibi yünü
ve derisi de çok kullanılır. Hatta gübresi de bahçeler için en kıymetli
gübrelerdendir. Türkiye koyunların eti 've sütü bakımından en makbulü
«kıvırcık» tır. Trakya, Kocaeli, Bursa ve Balıkesir bölgelerinde çok
yetişir. Beyaz renkli, küçük ve sivri kuyruklu, burma boynuzludur. Sütü
en bol olan koyunlardandır. Kıvırcık'ın «karayaka» türü Ordu, Sinop ve
Tokat bölgelerinde yetişir. Bunların etleri oldukça lezzetliyse de,
yünleri çok kötü olduğundan yapağılarından faydalanılamaz.
Türkiye'de yetişen koyunların büyük kuyruklu olanları «dağlıç» ve
«karaman» dır. Dağlıç genel olarak beyaz renklidir. Eti lezzetlidir.
Konya, Afyon, Eskişehir ve Ege bölgelerinde yetişir. Sonunda bir uzantı
bulunan kuyrukları 5-6 kilo gelebilir. Gözleri ve ağızları siyahtır.
Karaman cinsi, «mor karaman» ve «kızıl karaman» diye ikiye ayrılır.
Orta ve Doğu Anadolu hayvanıdır. Eti ötekiler kadar makbul değildir.
Bir de İzmir civarında beslenen ve Sakız adasından getirilmiş olan bir
beyaz «sakız» koyunu vardır. Bakımları çok güçtür. İkiz ve üçüz
doğurmakla ün salınışlardır.