MANİSA SULTAN GÜVERCİNİ HÜNKARİ

Konu: MANİSA SULTAN GÜVERCİNİ HÜNKARİ Çarş. Kas. 25, 2009 3:53 pm

cemilaltinbilek

MANİSA SULTAN GÜVERCİNİ HÜNKARİ

Manisa güvercin yetiştiriciliğinde ülkemizin önde gelen
kentleri arasındadır.

Güvercin sevgisinin Manisa’da yaygın olmasını en başta,
şehrin bir “Osmanlı Şehzade Sancağı” olarak “İmparatorluk sarayının” imkanlarına
sahip olmasına bağlayabiliriz.

Bilahare, “güvercinleri” Spil Dağı, Sultan Yaylası ve
Yeşil Manisa Dağlarından, geniş ve verimli Manisa Ovasının, tekrar Yunt
dağlarına uzanan zengin coğrafyasında ve bu coğrafya üzerindeki güneşi bol,
ılıman iklimimde bulabiliriz.

Nihayet, halkın da güvercinlerin rengarenk ve çeşitli
cinslerdeki güzelliklerini seyir eyleyip, onları besleyip, geliştirecek refah
seviyesinde ve hayvan severlikte ileri derecede insanlar olduklarını ifade
edebiliriz.

Nitekim, Manisa Şehzade Sarayına özgü, “Sultan
Güvercini”, “Hünkari” ırkı bu refah ve incelik anlayışının birleşmesi ile,
Osmanlı Sultanlarının kendilerine has bir mükemmel ırk geliştirme isteği sonucu,
yüzyılların emek ve birikimi ile meydana gelmiştir.

Üç kıtaya yayılmış Osmanlı topraklarındaki farklı ırktaki
güvercinler, Manisa Sarayında toplanmış ve burada zengin bir güvercin
koleksiyonu oluşturulmuştur. Bu çeşitlilik içinde melezleşme çalışmaları sonucu
üretilen “Hünkari” ırkı, kanaryadan küçük gagaları ve her renkteki
ebruli-dantelli ve bir tüy veya telekte, en az üç renkli desenleriyle eşsiz
güzellikte bir güvercin cinsi olarak günümüze kadar ulaşmıştır.

Ondokuzuncu yüzyıldan itibaren Saray tarafından yabancı
misafirlere hediye edilen Hükariler Avrupa’ya yayılmış, oradan Amerika’ya da
geçerek bütün dünyada tanınmış olup, bu gün de ismi, kökenini çağrıştıracak
şekilde, göğüslerindeki gül diye adlandırılan kendi içinde dönen , dalgalı,
kıvırcık tüyler sebebiyle, “doğu fırfırı” anlamına gelen “Oriental frill”
olarak anılmakta, Amerika ve Avrupa’ da dernekleri bulunmaktadır.

1864 yılında ilk defa H. P. Caridia tarafından alınıp,
İngiltere’ye götürüldüğü bilinen Hünkariler, 1879 yılında da Amerika’nın önde
gelen kentlerinden New York’ta National Columbarian Society tarafından ilk defa
sergilenmiştir.

Küçük gagaları sebebiyle kendi yavrularını beslemekte
zorlanan Hünkariler süt annesi olan daha büyük gagalı güvercinler tarafından
büyütüldüğünden, yetiştirilmeleri zor ve sınırlı olmakta, halis ölçülerde
olanlarına daha ender rastlanmaktadır. Hatta damızlık olanlar Avrupa
ülkelerinden, bilhassa da Almanya’dan geri getirilmektedirler.

Tamamının ayakları tüylü-paçalı, başlarının üstü sivri
çıkıntı tüylü-tepeli ve göğsü kıvırcık tüylü-güllü olan Hünkariler, iki ana renk
kompozisyonu içinde toplanırlar.

Birinci gurupta, baş, boyun, göğüs alt ve sırt beyaz,
yalnızca kanat üstleri ve kuyruk ebruli-dantelli mavi, gri, kahve, kırmızı,
siyah renk desenlidirler. Kuyruk uçlarında padişah mührü anlamına yorumlanan,
bir beyaz metal para şeklinde desen mevcuttur. Kuyruk uçlarındaki bu beyaz
ebruli işlemeye bu yüzden “mühür” veya “alem” denilir. Bu guruba yurtdışında
“satinette” adı verilirken bizde ” kanat-kuyruk işlemeli ” çamkabuğu, mavi ,
gibi isimlerle anılırlar.

İkinci gurup ise, baş, boyun, göğüs alt ve sırt koyu
renkli olup, kanat ve kuyrukları ebruli-dantel desenlidir. Bu guruba da dışarıda
“blondinette” denirken bizde “tam çamkabuğu”, “arap ozan” kara çil, mavi ,sarı,
kırmızı “sümbüllü” kırmızı çil denilmektedir. Yine kuyruklar ve kanat uçları
mühürlü ve alemlidir.

Bu iki ana gurubun dışında , göz altı-alın renkli, kanat
üzerleri mavi, beyaz veya kırmızı kuşaklı olanları da vardır.

Manisa ve çevresinde halen yaygın olarak bulunan
Hünkarilerin orijinal renkleri çamkabuğu, sarı, kırmızı, mavi, siyah sümbüllü,
kanat uçları ve kuyrukları açık renk oyalı-ebruli süslemeli olup, beyaz üzeri
kanat ve kuyrukları aynı renklerle süslü olanları da görebilmek mümkündür. Bu
renk ve desen zenginliğine rağmen, bu gün için yaygın bulunan Hünkarilerin gaga
uzunluğu, dünya ölçeğinde orijinal olarak tabir edilen Avrupa ve Amerika’dak,i
çok iyi korunmuş ve hatta gelişimi devam etmiş, emsallerinden yarım santimetre
uzunluğunda büyüktür. Bu nedenle hünkarilerin yurtiçinde de en kısa gagalıları,
en makbul olanlardır. Bu sebeple gerek müsabakalarda, gerekse ticari
alım-satımlarda önce gaga uzunluğuna bakılır.

Ancak, yurtdışında burunun altında dışarıya bir uzantı
vermeyen adeta ”sıfır” uzunlukta bir gaganın, beslenme ve yavru besleme imkanını
zorlayan yapısının doğal hayata ve üreme fonksiyonuna aykırı bulunması , bir
tartışma konusu olabilir.

Ama zaten, Manisa’da mevcut hünkarilerin gaga ölçüleri
de, besleme, üreme fonksiyonlarını karşılamaya yeterli ölçüde ve kırık tabir
edilen karışmış örneklerinin dışında, seçilerek beslenen ve el değiştiren
Hünkariler gayet küçük gagalıdır.

Bu gaga kısalığındaki birkaç milimetrelik fark sebebi
ile, Manisa’da halen mevcut hünkari güvercinlerine Avrupa ve Amerika’daki
hemcinslerine nazaran ırkı bozulmuş gözüyle bakamayacağımız gibi, aksine
beslenme ve üreme şartları ölçeğinde, daha doğal ve orijinal olarak kabul
etmemiz gereği meydandadır.

Nitekim, 1907 ve 1914 yılları arasında İngiltere’de
yayınlanmış, “Feathered Word Magazin” dergisinin kapağı olan “Oriental Pigeon”
(doğu güvercini) adlı çizme resimde tüm Hünkari modelleri gösterilirken , gaga
yapıları da; Manisa’daki mevcut örneklerine daha yakın, Avrupa’daki şimdiki
örneklerinden biraz daha yapılıdır.

Keza, Amerika’nın en önde
gelen Hünkari “Oriental Frill” derneğinin İnternette www.pigeonclubusa.com adı ile ulaşılabilen web sitesinde
logo olarak kullanılan temsili resim de yukarıdaki örneğin sonuçlarına ulaşmak
mümkündür. Logo daki gaga daha belirgin iken, yarışmalarda dereceye girmiş
hünkarilerin fotoğraflarında neredeyse gagalarının bulunmadığı görülmektedir. Bu
durum, sergilenen kuşlarının bir miktar özel bir makasla gagalarının
kısaltılmasından kaynaklansa da, melezleşme çalışmalarıyla, gaga kısalmasının
devam ederek, doğal üreme ve beslenme şartlarını zorladığını
göstermektedir.

Manisa ve çevresindeki Hünkarilerle, yurtdışındaki
Hünkariler arasındaki diğer bir fark da, yerli hünkarilerin avuç içi kadar küçük
yapıda olmasının karşısında , yurtdışındaki hünkarilerin oldukça iri
görünmesidir. Bu durum bir miktar beslenmeyle ilgili olarak açıklanabilse de ,
bu husus da bir gelişme ve farklılık olarak tespit edilmelidir. Ancak bu durumun
da, ırkta bir kırılma olarak kabul edilmesi doğru olmaz, bu farklılıkların
beslenme, korunma ve gelişme şartlarına bağlı olarak 150 yıllık süreç içinde
meydana çıkması olağan karşılanmalıdır.

Her halükarda bütün dünyada menşei Manisa Şehzade
Sarayları olduğu kabul edilen , Sultan Güvercini Hünkari kuşlarını, her iki
versiyonunu da, en halis ölçüleriyle yetiştirme gayretimizi sürdürmeliyiz. Bunun
için Hünkarinin gerek yurtiçi , gerek yurtdışı örneklerini muhafaza etmeli,
güzellikleri arttırmanın öncelikli yolu olarak, her güvercin meraklısının bu
güzide ırka yer vermesinin yanı sıra, Manisa ve çevresindeki her park ve
bahçesinde de bir” Hünkari Evi” bulabilmeliyiz.

Böylece, Manisa’nın dağ lalesi Anemon’u, Manisa ovasının
çekirdeksiz üzümü Sultani’si gibi, dünyalar güzeli bir kuş çeşidi olan Manisa
Sultan Güvercini Hünkarimizi, bir Manisa markası olarak bütün dünyada tescil
ve ilan edebiliriz.

Öyleyse, asırlar boyu sevip, beslediğimiz memleketimizin
ender ırklarından, başta Hünkari olmak üzere “Sultan Güvercinlerine” sahip
çıkalım, onları koruyalım ki, Onlar da bizim gönlümüzü ve kendi gök kubbemizi
süslemeye devam etsinler.

Av.Cemil Altınbilek-

İstanbul Manisalılar Derneği
Başkanı

» Albino sultan yavrusu
» HÜNKARİ GÜVERCİNLER
» Hünkari tarihi
» kaç çeşit hünkarı var istanbul da
» Saray kuşu Hünkari