Koyun ağılları (*)
14.1. Ağıl planlaması
14.1.1. Ağıl yerinin seçimi
14.1.2. Ağıl boyutları
14.1.3. Ağılın yapısal özellikleri
14.1.4. Ağıl içi düzenleme
14.2. Ağıl ekipmanları
14.2.1. Yemlikler
14.2.2. Suluklar
14.2.3. Bölmeler
14.3. Diğer ağıl birimleri
14.3.1. Yem deposu
14.3.2. Muayene ve seçim yeri
14.3.3. Sağım yeri
14.3.4. Kırkım yeri
14.3.5. Banyoluk
14.3.6. Bakıcı lojmanı
14.4. Kaynakça
Koyun en dayanıklı evcil hayvanlardan biridir. Çevre şartlarına çabuk
uyum sağlayabilirler. Sahip oldukları kalın yün tabakası ile ani
sıcaklık düşmelerini tolere edebilirler. Solunumlarıyla da büyük ölçüde
sıcaklığa karşı koyma yeteneğine sahiptirler.
Koyunların verim düzeylerini arttırma, onlara uygun çevre koşulları
sağlamakla olasıdır. Koyunların iklimsel çevre istekleri deyince, ilk
akla gelen sıcaklık ve rutubettir. Uygun sıcaklık istekleri
13-14°C’dir. Düşük sıcaklıklardan fazlaca etkilenmezler. Örneğin. –40°C
da bile fizyolojik faaliyetlerinin olumsuz yönde etkilenmediği
saptanmıştır. Buna karşılık yüksek sıcaklıktan çabuk etkilenirler.
Çevre sıcaklığı 25°C’ın üstüne çıktığı zaman süt verimi ile gelişmenin
düştüğü saptanmıştır. Ancak sıcaklık tek başına ele alınan bir ölçüt
olmamalı. rutubetle birlikte değerlendirilmelidir. Koyun ağılları için
rutubet %65-70 olmalı, % 75-80’in üzerine çıkmamalıdır. Özellikle
yapağı için yetiştirilen koyunlarda rutubetin % 60 civarında olması
istenir.
Buraya kadar açıklananlardan da anlaşılabileceği gibi, koyun ağılları
planlanırken soğuktan çok. sıcaktan korunma esası üzerinde durulmalı ve
rutubeti yüksek olmayan bir ağıl içi ortam oluşturulmaya
çalışılmalıdır. Ülkemizin büyük bir kesiminde kapalı ağıl tipi yerine,
açık ağıl tipi uygulanabilir. Açık ağıl tipi, iklimi koşullarına da
bağlı olarak yan duvarlardan bir yada birkaçı, kısmen yada tamamen açık
biçimde yapılabilir.
14.1. Ağıl planlaması
[Konu Başlığı] [Sonraki Konu]
Ağıl planlaması başlığı altında ağıl yerinin seçimi, ağıl planlamasında
ele alınacak özellikler ölçütler, ağıl boyutları, ağılın yapısı
özellikleri ile içi düzenleme konularında bilgi verilecektir.
14.1.1. Ağıl yerinin seçimi
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]
Ağıl işletme içindeki konumunu belirlerken ele alınacak özellikler;
meraya yakınlık, ağıl kokusunun konutlara ulaşamayacağı yer ve uzaklık,
ağıl yerinin meyilli arazide olması, taban suyunun yüksek olmaması, yaz
hakim rüzgarlarına açık olması şeklinde sıralanabilir.
Diğer hayvan barınaklarında olduğu gibi koyuna yapılacak yerin
seçiminde de üzerinde durulması gereken özellikleri maddeler halinde
şöyle sıralayabilıriz:
Yol durumu
Su temini
Elektrik temini
Servis kolaylığı
Topografik durum
Drenaj durumu
Bitki örtüsü ve rüzgar kıranlar
Ağılın yönlendirilmesi
Yangından korunma
İşletmenin ilerki yıllarda büyüme durumu.
Koyun ağılının planlanmasında ele alınacak özellikler ve ölçütler şöyle sıralanabilir:
Koyunlarda yılda yenileme oranı %20 olmalıdır.
Kuzulama oranı, koyun başına yılda 1.2 kuzu hesaplanmalıdır.
Sürüdeki dişi koyun sayısının en az %10’u kadar doğum bölmesi ayrılmalıdır.
Doğum bölmesinin alanı 1.5-2.0 m2 olmalıdır.
Koyunlar yılda yaklaşık 7.5 ton / BHB. gübre üretirler. (Koyun başında yılda 750-800 kg.).
On iki haftalık barındırma süresi için koyun başına yataklık tüketimi 75 kg. hesaplanabilir.
Üç aylık kış mevsimi boyuna 1.5 kuzulu koyun başına depolama olan
gereksinimi: 0.5 m balyalı kuru ot 0.6 m3 silaj yemi. 0.25 m³ kesif yem
ve 0.5 m³ saman olarak hesaplanmalıdır.
Geleneksel tip bir ağılda bir kişi yaklaşık 320 koyuna bakabilir. Kuzulama döneminde yardımcı bir elemana gereksinim vardır.
14.1.2. Ağıl boyutları
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]
Ağıl boyutlandırılmasında ele alınan ölçütler, genişlik uzunluk ve yüksekliktir.
Ağıl genişliği, barındırma sistemine ve doğal havalandırmaya bağlı olarak belirlenmelidir.
Ağıl uzunluğunun belirlenmesinde kısıtlayıcı bir etmen yoktur. Ancak
arazinin durumu bir ölçüye kadar sınırlayıcı etki yapabilir.
Ağıl yüksekliği ise, barındırma sistemine ve iklim koşullarına göre
belirlenir. Gübre temizliği traktör ile yapılacak ise en az yükseklik
2.70 m. olmalıdır. Sıcak bölgelerde ağıl yüksekliği yaklaşık 3.00 m.
yapılabilir.
14.1.3. Ağılın yapısal özellikleri
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]
Bu başlık altında taban, duvar ve çatı gibi yapı birimleri açıklanmıştır:
Taban
Koyun ağıllarında normal ve ızgaralı taban uygulanabilir.
Normal taban: Bu başlık altında, beton, blokaj uzerine kum- çakıl ve
sıkıştırılmış toprak taban incelenebilir. Beton taban idealdir.
Yapılışı, 15 cm. blokaj üzerine 5-8 cm beton dökülür. Diğer taban
uygulamalarına göre pahalıdır. Blokaj üzerine 5-8 cm kum-çakıl
serilerek yapıları taban şekli de koyun ağıllarında uygulanmaktadır. En
uygun kullanılan taban şekillerinden biri de sıkıştırılmış toprak
tabanlardır. Toprak tabandan beklenen idrarı tutmaması, çamurlaşmaması,
haşere ve asalakların barınmasına ortam hazırlamamasıdır. Bunları
sağlayan toprak taban en ekonomik tabandır.
Yağmur sularının ağıl tabanına sızmasını önlemek için, ağıl etrafının
çok iyi drene edilmesi yada tabanın 20-30 cm. yüksek inşa edilmesi
gerekir. Yine ayrıca barınak tabanının, barınağın ön tarafına doğru %
5-7’lik bir eğimli yapılması önerilir.
Izgara taban: Entansif koyunculuk yapanlar ve özellikle de kuzu besicileri için önerilir.
Izgaralar, ahşap, metal ya da betondan yapılabilir. Ahşap ızgara
boyutları (çıta kesitleri) 4x5 cm, 5x5 cm, ve 6x5 cm, şeklindedir.
Açıklıklar (iki çıta arası aralık) 1.5-2 cm, şeklindedir. Açıklıklar
iki çıta arası açıklık ise 1.9 cm. olacak şekilde yapılabilir.
Kesitleri verilen bu ızgaralar 10x 5 cm’lik kalaslar üzerine
çakılmalıdır.
Metal ızgaralar, yassı demirden yapılabileceği gibi galvanizli örgülü
telden de yapılabilir. Örgüler arası açıklık 2x2 cm. veya 7.5 x 1.2 cm.
olabilir.
Beton ızgaralarda boyutlar, üst genişlik 7.5 cm. ve alt genişlik 3.8
cm. dir. Açıklık ise 2.5 cm. olacak şekilde yapılmalıdır. Koyunlar
beton ızgara tabanlarda diğer ızgara tabanlara kıyasla daha fazla
kirlenirler.
Izgara taban toprak seviyesinden 50-75 cm. yukarda olmalıdır. Bu
yükseklik yıl boyunca gübre birikimine yeterli olacaktır. Gübre yılda
bir kez temizlenir.
Duvar
Duvar malzemesi olarak taş. tuğla. briket ve kerpiç kullanılabilir.
Malzeme seçimi. bölgeye ve ekonomik oluşuna göre yapılmalıdır.
Duvar yüksekliği, barındırma sistemine ve iklim koşullarına bağlı
olarak değişir. Koyunların temas ettiği duvarın yüksekliği en az bir
metre olmalıdır. Ayrıca bu kısımlar dayanaklı malzemelerden
yapılmalıdır. Bazı durumlarda duvar yüksekliği saçak yüksekliğine kadar
yapılabilir.
Saçak yüksekliği (= ağıt yüksekliği) sıcak bölgelerde 3.00 m. olarak
önerilebilir. Gübre temizliğinin traktörle yapıldığı durumlarda en az
yükseklik 2.70 m. olmalıdır.
Kapılar genellikle barınağın kısa kenarına yerleştirilmelidir. Kapı
boyutları kullanılan alet-ekipmana bağlı olarak değişiklik gösterir.
Genişlik için önerilen ölçü 2.40 m.’dir. Pencere alanı, taban alanının
yaklaşık % 5’i kadar olmalıdır. Pencerelerin tabandan yükseklikleri
belirlenirken 30-50 cm.’lik gübre yığılmasının olabileceği gözönüne
alınmalıdır.
Çatı
Tüm hayvan barınaklarında olduğu gibi koyun ağıllarında da çatı barınağın en önemli kısmını oluşturur.
Çatı genişliği 7 m.ye kadar olan ağıllarda tek eğimli, daha büyük genişliklerde ve çift eğimli (beşik) çatı tipi uygulanabilir.
Çatı yapımında ele alınan etmenler, çatı eğimi, çatı sırtı şekli, saçak uzunluğu ve örtü malzemesi olmalıdır.
Çatı eğimi, çatı tipine, kullanılan örtü malzemesine, iklim koşullarına
ve uygulanan havalandırma yöntemine bağlı olarak değişiklik gösterir.
Beşik çatılarda %25-40. örtü malzemesine göre çatı eğimi %10-40
arasında değişebilmektedir. Doğal havalandırma yönünden ele alındığında
çatı eğiminin en az % 26 olması gereklidir. Bu ölçüt çatı eğiminin
belirlenmesinde kullanılan en önemli etmenlerden biridir.
Koyun ağıllarında değişik çatı sırtı şekilleri uygulanabilir. Çatı
sırtı kapalı yapılabileceği gibi açık çatı sırtı şekillerinden bindirme
ve fenerli çatı şekilleri de uygulanabilir.
Koyun ağıllarında saçaklar, kışın yağmur sularının, yazın da güneş
ışığının doğrudan ağıla girmesini önleyecek şekilde planlanmalıdır.
Ağıllarda çok değişik örtü malzemeleri kullanılabilir. Malzeme
seçiminde amaca uygunluk gözönüne alınmalıdır. Çatı örtü malzemesi
olarak kiremit, eternit, alüminyum, galvanizli saç vb. kullanılabildiği
gibi toprak saz ve kamış da kullanılabilir.
14.1.4. Ağıl içi düzenleme
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]
Ağıt içini düzenleme, koyun ağılların en önemli bölümünü oluşturur.
Ağılların iç düzenlemesi genellikle sürü büyüklüğüne ve yetiştirme
yönüne göre değişiklik gösterir. Sürü varlığı küçük olan işletmelerde
işgücünü azaltıcı düzenlemelere fazlaca gerek duyulmaz. Bu tip
işletmelerde, yemlemeyi kolaylaştırmak amacıyla yem yolunun
bırakılmasına gerek yoktur.
Yem yolu bırakılmadığından ağıl taban alanına daha fazla hayvan
konulabilir. Bu uygulama aynı zaman da kışı kısa süren, buna bağlı
olarak kış yemlemesinin kısa olduğu bölgeler için de geçerlidir. Sürü
varlığı büyük olan işletmelerde ise bakım ve yemleme işlerinin
kolaylaştırılması için ağıt içinde yem yollarının bırakılmasında yarar
vardır. Böylece yemleme iç,n harcanan işgücü miktarı azaltılmış, buna
karşılık birim taban alanına daha az hayvan konulmuş olacaktır.
Koyunlar gruplar halinde bölmelerde barındırılabilir. Bir, bölmedeki
koyun sayısı (grup büyüklüğü), ağıl planlaması ve bölme düzenlemesi
aşamasında bilinmesi gereken en önemli özelliklerden biridir.
Doğumlar bireysel doğum bölmelerinde yada 6-10 başlık ileri gebe koyun
bölmelerinde yaptırılabilir. Bireysel doğum bölmelerinde, koyunun
analık yeteneğine ve kuzunun kuvvetine bağlı olarak 4-24 saat tutulur.
Buradan grup halinde barındırılmak üzere kuzulu koyun bölmelerine
taşınır.
Koçlar, bireysel ya da grup halinde barındırılabileceği gibi koyunlarla
birlikte de barındırılabilir. Ayrı barındırma en iyi yöntemdir.
14.2. Ağıl ekipmanları
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]
14.2.1. Yemlikler
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]
Yemlikler, yem kaybını önleyecek ve yetiştirici tarafından kolayca
yapılabilecek biçimde olmalıdır. Yemlikler, kolaylıkla yem konabilecek
bir şekilde, duvar kenarlarına yada bölmelerine ona kısımlarına
yerleştirilmelidir. Yemliklerin sürekli olarak temiz tutulmasına özen
gösterilmelidir. Yemlikler; kaba yem yemlikleri, kombine yemlikler,
yoğun yem yemlikleri, hareketli silaj yemlikleri ve mineral yem
yemlikleri olarak incelenmiştir.
Kaba yem yemlikleri
Yemlik yapımında ahşap yada demir çubuklar kullanılabilir. Yemlik,
koyunların kolayca yem yemelerini sağlayacak biçimde yapılmalıdır.
Bu yemliklerde, koyun başına yemlik uzunluğu 45-60 cm.. kuzu başına
yemlik uzunluğu ise 30-40 cm. hesaplanmalıdır. Koyunların yem yeme
yüksekliği 30-40 cm kuzuların 25-35 cm. olmalıdır.
Kombine yemlikler
Kombine yemlikler sahil yada taşınabilir şekilde yapılabilir.
Taşınabilen kombine yemlikler uygundur. İyi havalarda ağıl dışında da
kullanılabilir. Temizleme kolaylığı bakımından düz altlıklı olanlar ve
ters çevrilebilenler önerilir.
Kombine yemlikler, kuzu başına 25-30 cm., koyunlar için 30-45 cm.
yemlik uzunluğu hesaplanmalıdır. Yemlik genişliği 50-100 cm. olabilir.
Yoğun yem yemlikleri
Genellikle oluk biçiminde, ters çevrilebilen, kolaylıkla temizlenebilen
ve taşınabilen şekilde yapılmalıdır. Yemlik uzunluğu, kuzular için
30-40 cm, koyunlar için 40-55 cm. ve koçlar için 50-60 cm.
hesaplanmalıdır. Yem yeme yüksekliği ise kuzular için 20-30 cm,
koyunlar için 25-35 cm. düşünülebilir.
Hareketli silaj yemlikleri
Koyunların, silajdan kendi kendilerine yem yemelerine fırsat verecek
şekilde düzenlenmiş çit şeklindeki yemliklerdir. Koyun başına 10 cm.
yemlik uzunluğu yeterli olabilir.
Mineral yem yemliği
Koyunların tuz ve mineral madde gereksinmelerini karşılamak için kullanılır.
14.2.2. Suluklar
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]
Koyunların su tüketimi; suyun sıcaklığına, hayvanın canlı ağırlığına,
rasyon tipine, mevsime bağlı olarak değişiklik gösterir. Koyun başına
su tüketimi 2-8 litre arasındadır. Ortalama olarak bu değer 3-5 litre
alınabilir.
Koyun ağıllarında, yalak tipi, otomatik ve damla suluklar kullanılabilir.
Yalak tipi suluklar galvanizli saç yada betondan yapılabilir. Bu tip
suluklarda şamandıra kullanılabilir. Tabandan olan yüksekliği 40 cm.
olmalıdır. Her 10 koyuna 30-35 cm. suluk uzunluğu düşünülmelidir.
Otomatik suluklarda ise 25-40 koyuna bir otomatik suluk
hesaplanmalıdır. Damla suluklar fazlaca kullanım alanı bulamamıştır.
Suluklar koyunların dinlenme yerlerine yerleştirilmemelidir. Ayrıca
suluklar, yemliklerden en az 25-30 m. uzaklıkta olmalıdır. Aksi halde
ağızlarıyla taşıdıkları yem kalıntıları sonucu suyu kısa sürede
kirletirler.
14.2.3. Bölmeler
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]
Ağıl içinde yetiştirme şekline bağlı olarak, sabit yada taşınabilir
çitlerle bölmeler yapılabilir. Doğum bölmeleri planlanırken, ağılın en
sıcak olan, rüzgar tutmayan yerleri seçilmelidir. 100 dişi koyuna en az
10 doğum bölmesi gereklidir. Doğum bölmesinin boyutları 1.2xl.2 m. veya
l.2xl.5 m. olabilir. Koyun ağıllarında kullanılan bir diğer bölme
kuzulu koyun bölmesidir.
Bunlardan başka taşınabilir çitlerle gebe koyunlar, toklular, kısır
koyunlar, koçlar ve hasta hayvanlar için de ayrı bölmeler
düzenlenebilir.
14.3. Diğer ağıl birimleri
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]
Bu başlık altında yem deposu, muayene ve seçim yeri, sağım yeri, kırkım yeri, banyoluk ve bakıcı lojmanı incelenecektir.
14.3.1. Yem deposu
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]
Yemin depolanma süresine bağlı olarak ağıl bölmelerinden bir yada bir
kaçı, ağıl çatı arası veya ayrı bir bina yem deposu olarak
planlanabilir. Ayrıca silaj için de yer düşünülmelidir.
Yem deposu büyüklüğünün belirlenmesinde koyun başına tüketilen yem
miktarı ile depolama süresi esas alınabilir. Koyun başına günlük kaba
yem, silaj ve yoğun yem tüketimleri sırasıyla, 1.5-2.0, 2.0-2.5 kg ve
200-500 gr. Yataklık tüketimi ise koyunlar için yılda 55-60 kg, esas
alındığında 1.5 kuzulu koyun için yem depolama alan gereksinimi. 0.5 m3
balyalı kuru ot, 0.25 m³ yoğun yem, 0.6 m³ silaj yemi ve 0.5 m³ saman
olarak hesaplanmalıdır.
14.3.2. Muayene ve seçim yeri
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]
Sürüyü ayırmada, bölmelere sevk etmede, aşılama gibi işlerde gerek
duyulur. Yetiştiriciler arasında çatal ayak olarak da adlandırılır.
Muayene ve seçim yeri genelde, toplanma bölmesi, ilerleme yeri ve koyunların geçiş yeri olmak üzere üç kısımdır.
Toplanma yerinin kapasitesi, kuzularla birlikte 250 başlık olabilir. Bu
büyüklükler koyun ve kuzular rahatça tutulabilir. Daha büyük bir sürü
elden geçirilecek ise yan kenarlara ilave bölmeler yapılabilir.
Toplanma bölmesinde koyun başına 0.4-0.5 m² alan hesaplanmalıdır.
İlerleme yeri, toplanma bölmesindeki koyunların geçiş yerine
yönlendirmeye yarar. “Y” şeklindedir. Başlangıç genişliği, bir
bakıcının koyunları rahatça sürebileceği kadar olmalıdır. Bu nedenle
1.8 m.’den daha geniş olma malıdır. Geçiş yeri ile yaptığı açı 30
olmalıdır. Daha büyük olur ise iki koyun aynı anda ilerleyecek yada
koyun geriye dönebilecektir.
Geçiş yerinin düzenlenmesinde gerekli özen gösterilmelidir. Geçiş
yerinin kenarları birbirine paraleldir. Genişliği, ne farklı
ağırlıktaki koyunların geçmesine engel olacak kadar dar, ne de bir
koyunun geri dönmesine izin verecek kadar geniş olmalıdır. Yan
kenarları, koyuna zarar vermiyecek biçimde pürüzsüz yapılmalıdır. Geçiş
yerinin normal genişliği 45 cm. olmalıdır. Ağır koyunlarda bu genişlik
50-55 cm. ‘ye çıkabilir. Geçiş yerinin en az uzunluğu ise 3.00 m.’dir.
Yapılabilirse 6.00-8.00 m. uzunluk en iyisidir.
14.3.3. Sağım yeri
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]
Sağım yeri olarak ağıt içindeki bölmelerden biri kullanılabileceği
gibi. ayrı sağım yeri de yapılabilir. Sağım elle yapılabildiği gibi,
makineli sağım da uygulanabilir. Süt koyunculuğunda işgücünün önemli
bir kısmı sağım için gereklidir. İşgücü gereksinimi, sağım yerlerinin
düzenlenme durumlarına göre değişiklik gösterir.
El ile yapılan sağımlarda iki sağıcıya bir tutucu gerekir. Sağım için
işgücü gereksinimini azaltmak, temiz ve kokusuz süt elde etmek amacıyla
sabit ve taşınabilir. Sağım yerleri yapılabilir. “Kotra” adı da verilen
bu tip sağım duraklarında çitlerin yüksekliği 100-105 cm. olabilir.
Sağım direğinin ön genişliği 30-35 cm. arka genişliği ise 50-55 cm.
olmalıdır.
14.3.4. Kırkım yeri
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]
Koyunlarda kırkım makasla, makineyle ve kimyasal yöntemle yapılabilir.
Kullanılan kırkım yöntemine uygun kırkım yerinin belirlenmesi gerekir.
Kırkım yeri olarak ağıl içindeki bir bölme olabileceği gibi, ayrı
kırkım yeri de yapılabilir.
14.3.5. Banyoluk
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]
Banyolukta yüzlek (Sığ) ve derin banyoluk olmak üzere iki şekilde
kurulabilir. Derin banyolukların çıkışındaki besleme ve tahliye bölmesi
de bu başlık altında incelenebilir.
Yüzlek banyoluklar
Özellikle ayak enfeksiyonlarına hassas olan ayak tırnaklarının
dezenfeksiyonu için kullanılır. Yapımı ve kullanımı kolaydır.
Taşınabilir yada sabit şekilde ya bağımsız olarak yada muayene ve seçim
yeri ile birlikte uygulanabilir.
Sabit olanlar betondan yapılabilir. Ayak kirlerinin daha çabuk
çözülebilmesi ve antiseptiklerin ayağa daha iyi nüfus edebilmesi
amacıyla taban kıvrımlı olmalıdır. Bu kıvrım, taban betonu kurumadan
üzerine dalgalı eternit yerleştirilerek kolaylıkla sağlanabilir.
Yüzlek banyoluğun uzunluğu 4-7 m, genişliği ise alt sınır olarak 30-35
cm, üst sınır olarak ise 45-50 cm. olmalıdır. Derinliği 15-20 cm,
ilaçlı su düzeyi ise 10-12 cm. düşünülmelidir. Yan korkulukların
yükseklikleri 80-100 cm. olabilir.
Derin banyoluklar
Dış asalaklara karşı mücadelede büyük kolaylıktır. Uygulanan üç tipi vardır:
Kısa yüzdürmeli banyoluk
Uzun yüzdürmeli banyoluk
Dairesel banyoluk şeklindedir.
Banyoluklar, en az işçilik ve koyuna en az stres verecek şekilde
planlanmalıdır. Derin banyoluklar sabit yada taşınabilir şekilde
yapılabilir. Banyoluğa yeterli su temin edilmeli ve uygun bir şekilde
de drenaj yapılabilmelidir.
Banyoluğun kapasitesi sürü büyüklüğüne göre belirlenir. Koyun başına
yaklaşık 2.5 litre su düşünülmeli ve koyunun yüzdüğü yerdeki derinliği
en az 1.2 m. olmalıdır.
Kimi yetiştiriciler banyoluk yerine, koyunlara duş yaptırmayı yada su
püskürtmeyi tercih edebilirler. Bu uygulamaların kendilerine göre kimi
avantajları olabilir. (Özellikle ucuzluğu ve koyuna daha az stres
yaratması gibi). Buna karşılık banyoluğa göre daha az verimlidir. Bazen
de istenen amaçlarda yetersiz kalabilir.
Bekleme ve tahliye bölmesi
Derin banyoluğun çıkışına yapılır. Banyoluktan çıkan suları tutmaya ve tekrar banyoluğa geri göndermeye yarar.
Bir koyun banyoluğa bırakıldığı zaman, banyo suyundan yaklaşık 22 litre
suyu vücuduna çeker. Banyo çıkışında koyun silkelenince bu suyun 18-20
litresini geri bırakır. Vücudunda 2-4 litre su kalır. Koyun vücudunda
tutulan suyun arta kalanı banyoluğa geri döndürülür. Bu dönen sudaki
yün ve gübreleri tutucak şekilde filitre yerleştirilmelidir.
(Banyoluğun kirlenmesini önlemek amacıyla)
Bekleme ve tahliye bölmesi yan yana iki adet yapılmalıdır. Tabanları
beton olmalı ve eğim banyoluğa doğru olmalıdır. Bu bölmelerde her koyun
5-10 dakika tutulmalıdır. Bölmelerin biri dolunca, boş olan diğeri
kullanılır. Herbir bölmede yaklaşık 20 koyun tutulmalıdır.
14.3.6. Bakıcı lojmanı
[Konu Başlığı] [Önceki Konu] [Sonraki Konu]
Ağıla yakın bir yere, bakıcının (çobanın) kalabileceği bir lojman
yapılabilir. Böylece koyunların sürekli denetimi sağlamış olur. Lojman
büyüklüğü bakıcı sayısına göre belirlenir.
Koyunculukta işgücü gereksinimi düşüktür. Geleneksel tip bir ağılda
barındırılan 250 başlık bir sürüde, koyunların yarısının kuzularını
emzirdiği var sayılırsa, günde koyun başına işgücü gereksinimi 1.10
dakikadır. Bu sürenin % 55’i elle yem dağıtma, % 15’i de yataklık
dağıtımı için gereklidir. Periyodik ve diğer işler için de günde
yaklaşık 2 saat yeterlidir. Yem elle dağıtma yerine traktörle
dağıtılırsa, günde koyun başına 1.1 dakikalık işgücü 0.55 dakikaya
düşer. Bir bakıcı 320 koyuna bakabilir. Yalnız kuzulama dönemi boyunca
yardımcı bir bakıcıya gerek duyulabilir.
Anasayfa 
