Sağlıklı bir yavru alınabilmesi için yetiştirici,buzağının dünyaya
gelmesi anında gelebilecek sorunlara müdahale için iyi bir gözlemci
olmak zorundadır. Doğum sonrasında ise buzağılar mikroorganizmalarla
tanışmadıkları için mikropsuz bir ortam sağlanması şarttır. Bundan
dolayı buzağılara uygulanması gereken ilk tıbbi müdahale şunlardır.
- Nefes almada herhangi bir problem var ise yardımcı olmamız gerekmektedir.
- Göbek bağının dezenfekte edilmesi gerekmektedir.
-
Doğumdan sonra yavruyu annesinin yalaması sağlanmalıdır. Eğer anne
yalamıyorsa temiz ve kuru bir bezle yavru güzelce temizlenmelidir.
- Buzağılar için ayrılan yerin hijyenik durumunun kontrol edilip, kuru samandan oluşan yataklık serilmelidir.
- Buzağıyı ilk 24 saat kontrol altında tutmamız lazım ve annesinden ayırmamız gerekmektedir.
- Ağız sütü vermemiz gerekmektedir.
Resim 11.2. Yeni doğmuş bir buzağı.
Buzağılar,
tanınmalarını sağlamak amacıyla numaralanırlar. Numaralama işlemi,
kulağa plastik veya metal numara takılarak yapılabildiği gibi döğmeyi
andıran bir teknikle ( tetovir ) numaranın kulak içine yazılması
şeklinde de yapılır. Bunların dışında tanımayı sağlayacak numaraların
sıcak ve soğuk dağlama ile vücudun uygun yerlerine yazılması da
mümkündür.
Resim 11.3. Modern bir işaretleme yöntemi.
Süt
içme devresinde buzağıların ayrı ayrı bölmelerde ( buzağı bölmeleri )
ya da gruplar halinde tutulmaları söz konusudur. Özellikle, besleme
kolaylığı, bireysel izleme imkanı vermesi ve hastalıkların yayılmasını
önleyici etkisi nedeniyle bireysel barındırma tercih edilmelidir.
Buzağılar
için optimum sıcaklık 10-150C olmasına rağmen çok soğuk olmayan
yörelerde, örneğin İç Anadolu Bölgesi’nde herhangi bölmelerde büyütmek
mümkündür. Buzağılar için asıl problemin soğuk değil, çok sık ve ani
sıcaklık değişmeleri olduğu bilinmelidir.
- Buzağının Beslenmesi
Buzağılar
doğumdan hemen sonra yaklaşık üç litre ağız sütü (Kolastrum) verilmeli
ve annesini emmeye alıştırılmalıdır. İkinci öğün ise yaklaşık 12 saat
sonra verilmelidir. İlk 24 saat içinde annesini emmeye izin verilmeli
ve bu devreden sonra annesinden ayrılmalıdır. Dördüncü güne kadar ağız
sütü ile beslenmelidir. Ağız sütü,buzağıların bağırsaklarını
temizler,hastalıklara karşı korur direncini artırır,buzağı sağlam
yapılı olur. Buzağıya ikinci gününden sonra yeter miktarda suyunun da
verilmesi gerekmektedir. Birinci günden sonra buzağı elle beslemeye
alıştırılmalıdır. Elle besleme sayesinde ne kadar süt verileceği
hesaplanır ve bu sayede yetersiz besleme ve fazla süt içirmenin
zararları önlenmiş olur. Buzağılara kapla süt verilecekse kaplar temiz
olmalı ve sütün sıcaklığı 36-37 derece olmalıdır.
Buzağılara
4-27. Günler arasında süt yada süt ikame yemi,buzağı başlangıç yemi ve
su verilmelidir. Verilecek süt ikame yeminin kuru maddesi %11-12,5
olmalı ve yavruya doğum ağırlığının %10’u kadar soğuk havalarda ise
(-10,-15 derecede) %25-50 ek kuru madde verilmelidir.
Resim 11.4. Emzirmede sağılacak inek buzağısını yanında ister.
28-35.
günler arasında günde 700-900 gram buzağı başlangıç yemi verilmelidir.
Su daima hazır bulundurulmalıdır. İleri aşamalarda buzağı başlangıç
yemi tüketimine bağlı olarak süt yada süt ikame yemleri %25-50
azaltılmalıdır.
56.
güne gelinceye kadar günlük buzağı başlangıç yemi tüketimi arzulanan
düzeye gelince süt yada süt ikame yemi kesilmelidir. Buzağı yaklaşık
8-10 haftalık oluncaya kadar kaba yem verilmemelidir.
Sütten
kesilen buzağılar genellikle küçük gruplar halinde barındırılırlar.
Grupların yaş ve ağırlık olarak birbirine yakın hayvanlardan
oluşturulmasına özen gösterilmelidir. Erkek ve dişi buzağılar 4-5 aylık
yaşa kadar aynı grupta tutulabilirler. Fakat bu çağdan sonra grupların
oluşturulmasında yaş ve ağırlık yanında cinsiyette de göz önüne
alınmalıdır.
Resim 11.5. Buzağılara kova ile de süt verilebilir.
Dişi
buzağıların hemen tamamı damızlıkta kullanılmak üzere, erkeklerin ise
büyük bir bölümü veya tamamı et üretimi amacıyla büyütülür. Bu nedenle
erkeklerle dişilerin bakım ve beslenmelerinde farklı yollar izlenir.
Sütten
kesilen dişi buzağılar ilk kez damızlıkta kullanılacakları çağa kadar
işletmeye fazla yük getirmezler. Bu dönemdeki bakım ve besleme,
hayvanların ilk aşım yaşında, ırka özgü ilk damızlıkta kullanma
ağırlığına ulaşmasını sağlayacak biçimde düzenlenir.
Sütten
kesilen buzağılara hayvan başına yaklaşık günde yarım ila iki kilo
arasında kesif yem ve iyi kaliteli kuru ot verilir. Ayrıca önlerinde
devamlı temiz su bulundurmamız gerekmektedir. Altı aylık oluncaya kadar
buzağılara verilecek kesif yeme; %24 Arpa,%25 Buğday,%20 Yulaf,%10
Ayçiçeği Küspesi,%20 Soya Fasulyesi Küspesi,%0,5 Mineral Karması +
Tuz,%0,5 Vitamin karması örnek olabilir.