ESKİ ÇAĞLARDA GÜVERCİN YETİŞTİRİCİLİĞİ

ESKİ ÇAĞLARDA GÜVERCİN YETİŞTİRİCİLİĞİ
Güvercinin evcilleştirilmesi
ister Asya kökenli, ister Mısır ve Mezopotamya kökenli isterse de
Anadolu kökenli olsun, güvercinin çok eski devirlerden beri
evcilleştirildiği ve insanlar tarafından farklı amaçlarla kullanıldığı
bir gerçektir. Evcil bir türden bahsettiğimiz için güvercin ırklarının
gelişiminde insanların seçimi belirleyici rol oynamıştır. Eski
dönemlerdeki bölgeler arası yoğun ticari ilişkiler ve savaşların da
etkisi ile güvercin ırkları da hızlı bir şekilde dünya üzerine
yayılmıştır.
Başlangıçta eti ve gübresi için yetiştirilen
güvercinler, daha sonraları bu hayvanların yön bulma, yuvasına bağlılık
ve uzun mesafeleri uçabilme gibi yeteneklerinin keşfedilmesi ile
birlikte haberleşme amaçlı kullanılmaya başlamışlardır. Özellikle
savaşlar sırasında güvercinlere haberleşme konusunda önemli görevler
düşmüştür. M.Ö 1200 yıllarında Mısır’da güvercinlerden haberleşme amacı
ile yararlanıldığını görüyoruz. Daha sonraki dönemlerde haberleşme
amaçlı yetiştiricilik farklı ülkelere de yayılmıştır. M.Ö 300
yıllarında Çin’de güvercinlerle bütün ülkeyi kapsayan bir haberleşme
ağı kurulmuştur. Özellikle savaş sırasında ki haberleşmelerde
güvercinler önemli bir rol oynamışlardır. Cengiz Han’ın seferleri
sırasında haberleşme amaçlı posta güvercin kullandığı bilinmektedir.
Bağdat
halifelerinin de güvercinlere çok değer verdiği bir gerçektir.
Suriye’nin güçlü hükümdarı Nureddin ( 1146 ‘ 1174 ) Mısır’da yıllarca
çok iyi işleyen bir güvercin posta şebekesi kurmuş olması ile ünlüdür.
Bu amaçla kullandığı güvercinlerin ayak ve gagalarını kendi şifreleri
ile işaretlemiştir. Kullandığı güvercinler Irak’tan getirilen boyunları
renkli ve benekli beyaz güvercinlerdi.
Eski Yunan ve Roma’da da
savaşlar sırasında güvercin kullanımı yaygındır. İslam öncesi Orta
Asya’da bulunan Türk devletleri ile Büyük Selçuklu, Anadolu Selçuklu ve
Osmanlılarda da güvercinler hem haberleşme hem de güzellikleri için
yetiştirilmişlerdir. Anadolu’da Yapılan kalelerin bazılarında posta
güvercinleri ile haberleşme amaçlı güvercinlikler inşa edilmiştir.
Bunların güzel bir örneğini Adıyaman’da Memlük egemenliği döneminden
kalma Yeni Kale’de görebiliriz. Son büyük savaşlar olan I. Ve II. dünya
savaşlarında da güvercinlerden haberleşme amaçlı yararlanılmıştır. Hele
telsiz ve telefon görüşmelerinin yapılamadığı anlarda posta
güvercinleri çok işe yaramışlardır. Hatta savaş sonrası hizmetlerinden
ötürü madalya verilmiş posta güvercinleri bile bulunmaktadır.
Günümüzde
posta güvercini yetiştiriciliği daha çok sportif ve yarış amaçlı olarak
yapılmaktadır. Haberleşme gereksiniminin yanı sıra güvercinler
güzellikleri, uçarken yaptığı oyunlar ve bazen de ötüşleri için
yetiştirilmişlerdir. Bugün ülkemizde ‘Ankut’ ve ‘Demkeş’ adı ile
tanıdığımız güvercin ırkları eski devirlerde bu amaçla ve özelliklede
ötüşü için yaygın olarak yetiştirilmekteydi. Ankut ırkı ve demkeşlerin
dönemin gözde kuşlarından olduğu çeşitli kaynaklarda belirtilmektedir.
Hakkında kayıt bulunan en eski ırklarımızdan biri olması nedeni ile
Ankutları kısaca tarihi özellikleri ile tanıtmak istiyorum.